Verda har gått under, det vil seie; det som er att av verda etter ein apokalyptisk krig har flytta under jorda, nærmare bestemt til metroen I Moskva. Det vil seie, det er for så vidt moskovittar alle saman, boka seier ikkje stort om kva som har skjedd andre stadar i verda, men på den andre sida så gjenskapar moskovittane delar av verdshistoria nede i desse togtunnelane.

Kvar metrostasjon er å reikne som eit eige land, med eigne lover og ideologiar, og med alliansar eller fiendskap til øvrige metrostasjonar. Her finn ein kommuniststasjonar, nazist-stasjonar, handelsmonopol-stasjonar, stasjoner med religiøse fanatikarar, stort sett alt ein treng for å erstatte gamle konflikter i verda på overflata. Tunnelane mellom stasjonane er lovlaust og farleg territorium, der dei mest bisarre ting kan skje.

Hovudpersonen er ungguten Artjom frå stasjonen VDNKh. Det skjer merkelege ting ved stasjonen, og Artjom blir sendt ut på eit mystisk oppdrag for å levere ein beskjed i Polis, ei samanslutning av fire av dei mest velståande Metro-stasjonane. Men vegen dit er lang og farefull, og farene er slett ikkje over når han når fram til Polis.

Eg las denne boka saman med den dystopiske lesesirkelen, diskusjonstråden er her. Eit uventa tema i diskusjonen var utsmykkinga på metro-stasjonane i Moskva, eit par videoar det er lenka til i diskusjonstråden viser dei fantastiske utsmykningane der. Artig å få med seg. Boka for øvrig var god, men eg hadde kanskje venta at den skulle vere enno litt betre. Sjølv om der var nokre overnaturlege eller metafysiske element som eg tykte skjemmer historia litt, så var det ei heilt ålreit bok å lese. Men ikkje ålreit nok til at eg legg umiddelbare planar om å lese oppfølgaren, Metro 2034.

Gamal og god science fiction-historie frå H.G. Wells. Den pragmatiske og opportunistiske Mr. Bedford har hatt uhell i forretningar og har flytta til ei aude bygd i Kent for å prøve seg på å skrive eit skodespel. Her møter han den idealistiske og geniale vitskapsmannen Mr. Cavor, som prøver å lage eit materiale som kan blokkere tyngdekrafta. Dette greier han, og dette umake paret gjeng i kompaniskap om å bygge ei metallsfære dekka av dette materialet. Ved å blende av delar av overflata kan ein få sfæra til å sveve dit ein vil, og desse karane vil til månen.

Ein må berømme Wells for dei fantasirike og levande sklidringane av denne eventyrlege ferda. Han har tydelegvis også hatt ein viss interesse for naturvitskap, mange av forklaringane på korleis ting virkar ber bod om dette. I utgangspunktet ventar dei ikkje å finne noko teikn til liv på månen. Men sjølvsagt er der liv, noko anna går ikkje an i ei bok av dette kaliberet. Og for eit liv! Dei to mennene har ganske ulik tilnærming til erfaringane dei gjer på månen, og dette får ganske dramatiske konsekvensar for retur-reisa til jorda.

Alt i alt ei knallgod røvarhistorie som det er vel verdt å bruke tid på. For science fiction-entusiastar (eg reiknar meg ikkje for dette sjølv) kan det sikkert vere moro å reikne opp seinare bøker og/eller filmar som har lånt element frå denne boka. Eg høyrde denne som lydbok frå loyalbooks, opplesaren gjorde ein heilt grei jobb. Dette er forøvrig den 2. Wells-boka eg høyrer, det må nok bli fleire.

Skodepselet Et dukkehjem hadde premiere i 1879, og var den gangen eit ganske kontroversielt i og med at det satte eit kritisk søkelys på det tradisjonelle kjønnsrollene i ekteskapet. Spesielt skandaløst var det at hovudpersonen Nora vel å bryte ut av ekteskapet. Eg var spent på om dette teaterstykket er såpass utdatert at det berre blir komisk, eller om det kunne framstå som aktuelt også i dag.

Vel, settinga framstend i det minste som utdatert. Omgangstonen og haldningar ellers i den besteborgarlege heimen til advokaten Torvald Helmer verkar rimeleg gamaldags, noko anna ville vel nesten vere rart etter 137 år. Trass dette er tematikken likevel aktuell. Eg har vondt for å tru at maktbalansen i eit norsk gjennomsnittsekteskap er like stilisert skeivfordelt som i dette teaterstykket. Likevel er det ei kjennsgjerning at menn i gjennomsnitt tener betre enn kvinner, og eg har også eit inntrykk av at menn i større grad ventar at kona skal tilpasse seg sine ynskje enn omvendt. Så, ja, det var tankevekkande å lese igjennom dette skodespelet, og halde problemstillingane opp mot dagens samfunn.

Nora er vel den av personane i stykket som har blitt mest diskutert; hylla som eit feministisk førebilete eller rakke ned på som ein egoist som reiser ifrå ungane sine for å «finne seg sjæl». Stakkars Torvald, tenker eg, som ikkje forstår kva som er i ferd med å skje, og ikkje evner å revurdere rollene i ekteskapet. Nora greier seg nok fint, eg er faktisk litt meir uroleg for Torvald. Så får ein passe på å gå litt i seg sjølv, og luke bort sine eigne Torvald-fakter. Det er sikkert berre sunt.

I innleiinga gjer Fløgstad tydeleg greie for kva som er agendaen hans med denne boka.

I kulturkampen blir arbeidarklassen demonisert, borgarskapet frikjent for all skuld.

Dette vil Fløgstad gjerne gjere om på, og som ei motvekt gjeng han inn for å demonisere borgarskapet og frikjenne arbeidarklassen. Storparten av boka er vigd til dette.

Han startar med ei utstilling på Fagernes i 2013, med tittelen «Folkemusikk og Nazisme». Utgangspunktet var at folkemusikaren Ola Brenno var så uheldig å bli avfotografert saman med Heinrich Himmler, og at dette fotografiet blei nytta i Nazi-propagandaen. Dermed blei det ei slags oppfatning at det var ei slags kopling mellom folkemusikk og Nazisme. Men Fløgstad viser gjennom fleire eksempel at i den grad det var koplingar mellom nazismen og musikkmiljø så var det ikkje folkemusikken som var framtredande, men heller den høgkulturelle klassiske musikken. Altså borgarskapet sin musikk. (At kommunistveldet i Sovjetunionen dyrka den same musikkforma, i den grad dette måtte ha ein relevans for drøftinga, trur eg ikkje at Fløgstad har kommentert)

Og slik held det fram, med eit godt og interessant knippe av eksempel på koblingar mellom borgarskap og Nazisme. Mellom anna er Fløgstad ganske opprørt over at framståande nazistar fekk halde fram i framståande samfunnsroller etter andre verdskrigen. Mykje av denne tematikken er for øvrig bakgrunnen for ein del av handlinga i tre av dei siste romanane hans, Grense Jakobselv, Nordaustpassasjen og Magdalenafjorden (eg har berre lest dei to siste, enno).

Fløgstad sveipar også innom andre tema enn koplingar til Nazismen, mellom anna er han innom Utøya-massakren, og peiker på at Breivik sin agenda som «Marxist hunter» blei nedtona i media. Alt i alt er det mange gode og tankevekkande betraktningar i boka. Eg mistenker på ingen måte Fløgstad for å vere nøytral i drøftingane sine, og det påstår han heller ikkje sjølv. Men for dei som vil gå Fløgstad etter i saumane, så har han vært særs nøye med referanser til kjeldene sine. Lukke til!

Tilliks med den førre novellesamlinga til Orten, Sjabervik, så får ein her eit knippe forteljingar som stort sett er frå same stad, men med god spreiing i tid. Og denne gongen femner forfattaren enno vidare i tid, dei første korte stubbane er venteleg frå slutten av siste istida. Stykka ser ut for å vere ordna kronologisk, og for den nyare tida så er det enkelte personar som gjeng att i fleire stykke.

Der er også denne gangen ein viss variasjon i stil. Dei fleste stykka er i prosa, men her er mellom anna også dikt, ei preike, eit brev, ei vermelding og ein do-grafitti. På mange måtar blir dette derfor ei slags samling av forundringspakkar. Det er heller ikkje så opplagt, i alle fall ikkje for denne lesaren, kva forfattaren ynskjer å formidle med enkelte av tekstane.

Lokaliteten til forteljingane er eit øysamfunn på Sunnmøre. Skal eg våge meg med ein påstand om at forteljingane inneheld essensen av det som har forma mentaliteten til øybuarane gjennom århundra? Det er i alle fall freistande å tenke i den retninga. Enkelte av stykka er humoristiske, andre er burleske, og atter andre er berre underfundige. Og dei aller fleste er ganske bra.

Språket er som vanleg flott, retteleg behageleg å lese var det. Det kan sjølvsagt ha ein samanheng med at eg deler forfattaren sin dialekt, men eg trur nok at også ikkje-sunnmøringar vil kunne la seg begeistre over språket. Eller?

Soga om Karl Oskar, Kristina og dei andre innvandrarane frå Sverige held fram. Det nyrydda gardsbruket ved innsjøen Ki-Chi-Saga gjev etter kvart såpass med avling at familien har utsikter til, om ikkje velstand, så i alle fall til eit liv utan svolt og naud. Men det kjem ikkje av seg sjølv, det er hardt arbeid frå morgon til kveld.

Men mennesket lever ikkje av brød åleine, i alle fall dersom ein skal tru på Bibelen. Og det gjer nybyggarane, og kanskje særleg Kristina. Ho plagast både av heimlengt og av saknet etter å få gå til gudsteneste for å få tilgjeving for syndene sine. Når det dukkar opp ein svensk nybyggarprest så blir det i det minste ei løysing på det åndelege saknet.

I tillegg til presten, så dukkar det også opp fleire nybyggarar som tek seg land langs innsjøen. Det er triveleg med naboar i villmarka, men spesielt eit av naboskapa treng å gå seg til litt før alle finn seg til rette med einannan.

Alt i alt var dette ei bok på det jevne i denne åtteboks-serien. Triveleg lesnad, men utan den store eventyrkjensla eg fekk av eit par av dei tidlegare bøkene i serien (sjølv om også dene boka inneheld ei ganske dramatisk hending). Eg vil uansett varmt anbefale denne bokserien for alle som har litt interesse for historier om skanidinavisk utvandring til Amerika.

Du store all verda for ei bok. For ein som aldri har lest Dickens før (muligens med unntak av forenkla barne-versjonar av Oliver Twist og/eller David Copperfield) så var dette ei aha-oppleving. Må ha meir.

Doktor Alexandre Manette har vært fengsla utan lov og dom i Bastillen i 18 år, og har blitt mentalt forstyrra av opphaldet. Dattera Lucie har vakse opp i England, men reiser til Paris for å treffe faren, og tek han med attende til London. Lucie giftar seg med annan franskmann, Charles Darnay, som har budd i England i mange år. Så blir det revolusjon i Frankrike, og Darnay må reise til Paris for å ordne opp i nokre saker. Der blir det avslørt at han er av adeleg ætt, og han ligg såleis tynt an. Og dette er berre litt av historia.

Sjølve om historia, eller plottet om ein vil, er interessant nok, så er det ikkje dette som gjorde størst inntrykk. Nei, det som i første rekke gjer denne boka til ei oppleving ein ikkje gløymer så lett er dei levande og engasjerande miljøskildringane, og kanskje spesielt frå dei dramatiske hendingane før, under og etter revolusjonen. Her er Dickens nådelaus, han nøyer seg ikkje med å antyde kva som skjer, han gnir det inn, hamrar laus med slegge, køyrer på med full styrke inntil lesaren kjenner seg som ein oppvridd oppvaskklut. Makelaust.

Eg høyrde denne på lydbok frå loyalbooks. Utan tvil den beste opplesinga eg har kome over på denne nettstaden, stemma stod perfekt til handlinga i boka.

Tredje og siste boka i historia om Katniss Everdeen. Ho har kome seg levande ut av Hunger Games to gangar, og har blitt eit symbol for motstanden mot dei undertrykkande styresmaktene i Capitol. No er ho i det 13. distriktet, opprørsdistriktet som offisielt ikkje eksisterer, og prøver å finne ut av kva ho skal gjere vidare. Når ein av beilarane hennar, Peeta, har blitt hjernevaska og prøver å ta livet av henne så gjer det ikkje situasjonen enklare.

Det ligg i korta at det må bli væpna kamp mot Capitol, og det ligg i dei same korta at Katniss kjem til å ha ein rolle. Men det blir på ingen måte vakkert, ærerikt eller tilfredsstiljande. Det blir berre fælt. Slik sett meiner eg at Collins har gjort eit greit val i retninga ho utvikla historia i; ei væpna konflikt skapar taparar på begge sider.

Boka var på ingen måte så fengslande som den første boka i trilogien. Men heldigvis så skil den seg vesentleg ut frå nummer to, som var litt for mykje repetisjon av den første. Tonen i Mockingjay blir etter kvart ein del mørkare enn i dei to førre bøkene, og alt som har skjedd har også satt preg på hovudpersonen. Kan ein siger koste for mykje? Det kjem nok an på kva ein kjempar om, og så får lesaren døme om det kosta for mykje i Katniss sitt tilfelle.

Grei bok, for den som eventuelt måtte lure så vil eg anbefale å lese dei to første bøkene i serien før ein eventuelt tek fatt på denne. Eg trur ein vil miste litt for mykje av bakgrunnen dersom ein les denne uavhengig av dei to andre.

To eks-politimenn blir funne myrda innanfor eit kort tidsrom, og felles for sakene er at dei blei myrda på åstaden for uoppklarte drap dei har vært med å etterforske, og endåtil på same datoen som dei gamle drapssakene. Dermed er jakta i gang. Det gjeld berre å finne ut kven som er jeger, og kven som er bytte. Og kvar har det blitt av Harry?

Som vanleg er det fleire trådar i boka, og som heng saman i varierande grad. I tillegg til jakta på politimordaren så får ein mellom anna også innblikk i maktkampen i Oslo byråd og på politihuset, i alle fall slik den ser ut i Nesbø-universet. Delar av handlinga heng for øvrig saman med tidlegare bøker i serien, men det er ingen føresetnad at ein må ha lest tidlegare bøker for å ha glede av denne.

Alkohollikaren Harry lyt som vanleg kjempe mot lengten etter favorittwhiskeyen. Men den største indre kampen i helten vår i denne boka dreier seg om andre dilemma; kor langt kan ein tøye dei moralske prinsippa sine når ein skal prøve å berge nokon som stend ein nær? Det å skrive inn slike problemstillingar i ei krimbok kan fort ende med pinlege plattheiter, men Nesbø greier seg rimeleg greit.

Alt i alt tykte eg dette var ei av dei betre Harry Hole-bøkene. Kanskje ein god nummer tre eller fire, etter Snømannen og Rødstrupe og eventuelt Marekors? Og no er eg for øvrig endeleg ajour i denne bokserien, etter å ha lest 2-3 om året dei siste åra. Så då er det greit, Nesbø, du kan berre kome med fleire bøker. Eg skal lese dei, eg.

Kva er det med diskos og Lars Saabye Christensen? Dette er den andre boka av han eg les, den første var Halvbroren, og i begge bøkene så er det nokon som får ein diskos i hovudet på Bislett stadion og døyr. Skal tru om dette er ei hending som er med i alle bøkene hans? Det er best å lese fleire av dei for å finne ut av dette.

Hovudpersonen i boka er ein litt pussig gut på rundt 10 år som er ein outsider i klassen. Når han får ein sjukdom som gjer at han mister håret blir det ikkje akkurat enklare å vere Herman. Handlinga er lagt til Oslo tidleg på 1960-talet, og strekker seg over eit halvt års tid, frå haust til vår. Familien til Herman er ikkje stor, berre mor, far og bestefar, og dei har ein sterk intern-humor. Nettopp evna til å sjå humoristisk på ting virker å vere viktig for å klare seg i ei vanskeleg tid.

Herman gjer mange underfundige og pussige observasjonar og funderingar undervegs, enkelte blir litt for påtatt underfundige, men stort sett var dei bra. Tidskoloritten er strålande, ein får verkeleg kjensla av å reise attende i tid når ein les denne boka. Ein må tru at forfattaren nyttar minne frå sin eigen barndom når han skaper omgjevnadane til Herman. Men det aller beste var den truverdige skildringa av korleis Herman reagerer på å bli sjuk, og på ei anna vond hending i historia. Dette var det høg klasse over.

Det gryande forholdet til klasseveninna Ruby er eit fint innslag i historia, og minst like fint er måten Herman evner å kome i kontakt med andre outsidarar i samfunnet på. Alt i alt, det er ei fin bok, og vel verdt å bruke tid på. Eg høyrde denne som lydbok, der Oddvar Hellan gjorde ein framifrå jobb som opplesar.

Dette er ei samling med åtte humorsitiske stubbar, og der halvparten av dei handlar om overklasse-ungkaren Bertie Wooster og hovmeisteren hans Jeeves. Desse to er nok dei mest kjende litterære figurane til Wodehouse, og det er i denne boka frå 1919 at dei dukkar opp for første gang. Resten av forteljingane handlar om Reggie Pepper, ein annan overklasse-ungkar, som ikkje er så heilt ulik Bertie Wooster, men manglar den smarte hovmeisteren som alltid finn på ei elegant løysing. Eg har lest ein stad at Pepper eigentleg er ei tidleg utgåve av Wooster, så då er det det kanskje ikkje så rart at eg synest dei verkar ganske like.

Miljøet er overklasse, New York for Wooster sin del, og litt rundt omkring i historiene om Pepper. Desse karane har all verdens tid til å sysle med kva det måtte vere, og det dukkar gjerne opp ein venn eller eit familiemedlem med eit eller anna problem som må løysast. Forsøka på å løyse problemet har ein tendens til å slå feil, og ein må ty til diverse krumspring for å berge situasjonen. Dette inviterer til mange komiske episoder undervegs.

Det vil vere feil å påstå at historiene er hysterisk morosame, til dømes opplever eg at mange av dei humoristiske vendingane undervegs er litt for opplagde (kanskje var dei ikkje for opplagde i 1919?). Det som likevel bergar forteljingane er stilen, bruken av understatement, spesielt frå Jeeves sin side, og det underliggande skrå-blikket på overklasselivet.

Eg høyrde denne som lydbok på loyalbooks. Opplesaren gjorde ein god jobb. Nettstaden har også mange fleire lydbøker av Wodehouse, eg kjem nok til å høyre fleire med tida. Men ingen bråhast, ei om året er kanskje passeleg?

Ljuder-gjengen på 15 har kome fram til Taylor Falls, der det frå før berre er 30 personar, og av ulik nasjonalitet, som har slått seg ned. No gjeld det berre å ta seg land og setje seg opp ein bolig slik at ein kan berge seg gjennom vinteren. Det er ikkje småtterier som skal ordnast på nokre få månadar, i eit framandt land der ein ikkje forstår språket, og praktisk talt er pengelens. Og midt oppi dette skal Kristina føde.

Ein kan ikkje unngå å tenkje på starten av Markens Grøde når ein les starten denne boka. Det er noko kraftfullt over det å setje bu og rydde seg eit jordstykke langt utanfor folkeskikken, og det krevast kløkt å disponere arbeidsinnsatsen slik at ein sikrar seg at husstanden overlever. Begge desse bøkene gav gode leseopplevingar i så måte.

Indianarar er eit anna tema som kjem opp i denne boka. Dei er ikkje så framtredande i handlinga, sjølv om eit par av dei dukkar opp og skræmer Kristina ein dag, men det ligg heile tida i bakgrunnen at nybyggarane har trengt seg inn på indianarane sitt land. Som eit symbol for dette har Moberg skrive inn ein fjellformasjon som liknar på eit indianarhovud, og som liksom overvåker alt nybyggarane tek seg til med. Eg veit ikkje kor stor sympatien for urinnvånarane sin sak var i Sverige på 1950-talet, men Moberg er i allefall atterhalden med å diskutere det moralske i det med å ta seg land. Målet hans er uansett å skildre korleis innvandrane såg på indianarane, og det har han gjort på ein tilforlateleg måte.

Med denne er halvparten av bokserien unnagjort. Det har vært ei underhaldande og lærerik reise så langt, ein får vone at framhaldet er av same kaliber.

Eg har lenge hatt lyst til å lese noko av Karel Čapek. Denne tsjekkiske forfattaren reiknast mellom anna som opphavsmannen til begrepet «robot», frå eit skodespel han skreiv i 1920. Ei anna av bøkene hans, Krakatit frå 1922. kan sjåast som eit førevarsel om kjernefysiske våpen. Ein kan såleis hevde at han var ein visjonær.

Salamanderkrigen frå 1936 er nok likevel den mest kjende boka hans. Den startar som ei rein røvarhistorie, med ein kapten frå Amsterdam som er på jakt etter perler på ei av dei meir avsidesliggane Sunda-øyene, men som ender opp med å oppdage ein ny art salamandrar. Desse salamandrane er særs intelligente, dei kan kommunisere med menneske, og kan nyttast som særs effektive perlefiskarar. Etter kvart finn ein fleire bruksområder for salamandrar, og populasjonen aukar eksplosivt. Men kan det gå bra i lengda? Og er det rett å halde salamandrar som slavar?

Det er ein sprudlande variasjon i forteljarteknikkar i boka, alt frå rein prosa til møteprotokollar og avisutklipp. Mange skildringar er av ein slik art at dei både er galgenhumor-vittige og vekkjer ettertanke. Spesielt gjorde ein omtale av medisinske forsøk med salamandrar inntrykk på meg. Her gjeng tankane uvilkårleg til Dr. Mengele og forsøka han utførte på jødar i konsentrasjonsleir nokre få år seinare. Det kan gå kaldt nedover ryggen til ein stakar av mindre enn dette.

Eg las denne i den dystopiske lesesirkelen, diskusjonstråden for boka er her. Som vanleg var det både triveleg å lærerikt å delta i diskusjonstråden undervegs i lesinga.

Knalltøff bok. Ikkje fordi den er så overvettes spanande, men fordi den er så rett på sak, kondensert, usentimental og ujålete. Hovudpersonen, som er forteljar i første person og presens, er ein mislykka forretningsmann av den smått tvilsame sorten som er i ferd med å gå personleg konkurs. Han må finne ein rimeleg grei måte å skrape saman litt pengar på. Og i forbodstida på 1920-talet så var det god butikk å drive spritsmugling, i alle fall for dei som ikkje blei hekta av politiet.

Omre seier mykje med få ord. Dialogen er knapp, det er sparsamt med skildringar, det blir ikkje dvela så mykje ved dei ulike tinga som skjer, lesaren berre halsar etter hovudpersonen som jagar etter neste jobb, neste last, neste omlossing, neste pengebunke. I tillegg til å passe seg for politi og tollarar, som prøver å stoppe smuglinga med vekslande hell, lyt ein også passe seg for samarbeispartnarar, konkurrerande smuglarbander og alminneleg tjuvpakk. Midt oppe i dette er det også eit par damehistorier, sjølvsagt.

Omre var sjølv dømd for smugling og diverse andre forhold, og hadde såleis førstehands kjennskap til denne levevegen. Skrivestilen hans blir gjerne samanlikna med Hemingway, og sjølv om eg hittil har lest berre ei bok av kvar av desse forfattarane så var dette også noko som slo meg medan eg las boka. Ein annan tanke som slo meg, var at på den eine sida kan ein tenke at historia er moralsk nedbrytande i og med at lesaren sit og heier på ein lovbrytar og valdsmann, men på den andre sida er det oppløftande at ein lovbrytar og valdsmann også kan bli ein god forfattar. Så får ein vone at det også finnest andre vegar til forfattaryrket.

Tittelen burde eigentleg bety «lilla jord». Men i følge portugisisk wikipedia skriv namnet seg frå italienske immigrantar som jobba på kaffiplantasjar og omtala jordsmonnet der som «raud jord», eller «terra rossa» på italiensk. Namnet festa seg, men blei til «roxa» på portugisisk.

Grunnen til at eg bryr meg om å kommentere dette, er at Michelet sikkert har hatt ein tanke med å velge akkurat denne tittelen på boka. Sosial skjeivfordeling og vald er eit underliggande tema i boka, og ein kan tenke seg at tittelen spelar på at jorda er raud av blod. Samstundes er Michelet sin politiske ståstad ganske godt kjend, og det kan også vere at tittelen viser til kva slags politisk rørsle Michelet meiner bør stige opp av denne jorda.

Åkkesom. Hovudpersonen og forteljarstemma i første person i boka er Bjørg, ein ung misjonærprest på oppdrag i Brasil. Ho er både tøff og sårbar på same tid; tøff fordi ho har lært seg å hevde seg i eit macho-samfunn, sårbar fordi ho bryr seg om andre. Det blir utfordrande å drifte ei sjukestove på ein utpost i skogen, og samstundes orientere seg i ein konflikt der mellom anna ein mektig jordeigar og eit indianarsamfunn er involvert.

Boka er krydra med detaljar som gjev tillit til at Michelet veit kva han skriv om. Miljøet er veldig godt skildra. Eg har vært ein del i Brasil sjølv, dog på ein annan kant av landet og i langt hyggelegare ærend enn Bjørg, men likevel var det lett å kjenne seg att i mange av desse detaljane. Og for den som ikkje har særskilt interesse av å lese om Brasil, eller om urettvise samfunnstilhøve, så kan eg anbefale boka for Bjørg sin del. Interessant og samansatt dame, som eg kjem til å hugse ei stund.

Karl Oskar og co har kome seg velberga over Atlanteren, i alle fall dei fleste i fylgjet. No gjeld det berre å kome seg innover i landet og finne seg eit jordstykke dei kan gjere krav på. Flokken frå Ljuder bestemmer seg for å oppsøke garden til sonen til ei eldre kone som er med i fylgjet, for så å ta seg land i nærleiken. Men det er langt frå New York, der dei gjeng i land, til Taylor Falls i Minnesota der denne garden ligg.

Ferda til dei 15 personane gjeng med tog, elvebåt, og det siste stykket må forserast til fots. Det er mange prøvelsar undervegs, både språkproblem, ransforsøk og sjukdom. Det er litt av eit eventyr som blir skildra her, ei slik reise kan vere krevjande nok for ein ung og sterk person, men i fylgjet er det både smårollingar og gamlingar.

Moberg er knakande god i mange av skildringane, det er levande og engasjerende fortalt. Innimellom historia om Ljuder-bøndene så er det skote inn eit og anna kapittel med meir generelle opplysningar om innvandringa til Amerika, samt reine stemningsskildringar av korleis det er å vere på veg inn i dette nye landet. På denne måten unngjeng han at foteljinga blir einsformig, samstundes som lesaren får auka historiekunnskapen med eit par hakk. I det heile er dette ein flott bokserie, som eg kosar meg veldig med.

Splitte mine bramseil, dette var ei positiv overrasking. Eg veit ikkje heilt kva eg hadde venta av denne boka, som er Joshua Slocum sin forteljing om korleis han bestemte seg for, og gjennomførte, ei jordomseiling i seilbåt. Aleine. I 1895/96/97/98. I tillegg til å vere flink til å segle, var Slocum også brukbart flink til å skrive. Han makta å gjere det som lett kunne blitt ei oppramsing av stadar og hendingar til eit levande eventyr. Enkelte gangar var det nesten som om ein sjølv var med på reisa.

Der var mange imponerande skildringar undervegs. Kanskje var det strevet med å runde Kapp Horn som gjorde størst inntrykk på meg. Mange av møta med folk undervegs på turen var også interessante å lese om. Men totalt sett er så klart den største bragda sjølve det å gjennomføre reisa, å navigere jorda rundt på eiga hand med sparsame hjelpemidlar.

Eit artig poeng for dei som måtte ha lest Judith Schalansky sin populære bok Atlas over fjerne øyer er at Slocum vitja fleire av desse øyene på reisa si. Det var kjekt med eit attersyn i denne boka. Eg høyrde den forøvrig som lydbok frå Loyalbooks, eg vil takke opplesaren, som gjorde ein strålande jobb, for å ha tatt meg med på denne fantastiske turen.

Fleire medlemmer av ein jungel-ekspedisjon i Bolivia blir angripne av flaggermus, blir sjuke, og døyr. Det viser seg at viruset dei blir smitta av under enkelte føresetnadar også kan forlenge livet, og det blir iverksatt eit militært forskningsprosjekt på viruset med dødsdømde straffangar som forsøkskaniner. Det må berre gå gale, forsøket kjem ut av kontroll, og det meste av befolkninga på jorda blir kjapt omgjorde til blodtørstige monster.

Det meste av boka handlar om ei gruppe menneske som bur i ein festningskoloni som held stand mot dei fryktinngytande skapningane. Ein får ei nokonlunde truverdig skildring av korleis eit slikt samfunn kunne fungere. Det einaste som skurrar litt er antalet innbyggarar i festninga, halde opp mot alle samfunnsfunksjonane som blir skildra. Eg får det ikkje til å gå opp. Etter kvart dukkar det opp ei mystisk jente, Amy, som har merkelege eigenskapar. Utan å røpe for mykje, kan ein vel seie at ho blir avgjerande for mykje av det som skjer seinare i boka.

På mange måtar likte eg boka veldig godt. Plottet var ganske bra, og tidvis var spenningsnivået høgt. Det er ein viss variasjon i forteljarteknikk og synsvinkel, og ein del av hendingane blir ikkje mata inn med teskei, lesaren lyt tenke litt sjølv. Men så var det resten, då. Enkelte delar av boka blei alt for langtekkelege etter min smak. Men der det svikta mest for min del, er når telepatiske eller andre parapsykologiske evner blir naudsynt for å få historia til å henge saman. Då melder eg meg ut. Så i sum landa eg på eit terningkast litt under middels.

Eg las denne samen med den dystopiske lesesirkelen, diskusjonstråden for boka er her. Det er alltid moro med litt diskusjon undervegs medan ein les.

Etter å ha lest igjennom tredje og siste bind i dette verket sit eg att med ei kjensle av å ha vært på ein festmiddag utan å få med meg kva hovudretten var. Jaudå, det var god stemning, eg kosa meg godt saman med dei andre, festsalen var overdådig pynta, der var mykje godt å drikke, og eg veit at eg åt godt også. Men kva var det eigentleg eg åt?

Store delar av band tre dreier seg om freistnadar på oppklaring av drapet på Fjodor Karamasov, far til brødrene Karamasov, og om rettssaka mot Dmitrij (Mitja], ein av brørne som har frykteleg mange bevis peikande mot seg. Broren Ivan og den moglege broren frå eit utanomekteskapleg forhold, Smerdjakov, får også ein del plass i denne boka. Eit høgdepunkt er når Ivan er sjuk og møter djevelen i ein feberfantasi. Eller var det eigentleg ein feberfantasi?

Ein ting eg ikkje greier heilt å få taket på, og dette gjeld heile verket, er alle faktene. Det nyttast store ord og vidløftige fakter når ein t.d. skal gjere greie for kjenslene sine, det blir noko teatralsk over det heile. Er dette typisk russisk? Eller er det typisk 1800-tal? Eller er det berre eit grep frå forfattaren, kanskje er tanken at desse faktene i større grad skal setje i sving lesaren sine kjensler? Det fungerer berre sånn passe for min del.

Så, etter å ha fullført ei av verdens beste bøker, kva sit eg att med? Reit bortsett frå kjensla av å vere nøgd med seg sjølv? Denne kjensla kan nok trygt tynnast ut med kjensla av at ein ikkje har fått med seg alt. Kanskje må eg lese boka mange gangar før eg eventuelt innser at den er ei av verdens beste. Men det er ikkje så veldig viktig for meg å bli overtydd om det, så det er stor sjans for at eg nøyer meg med denne eine gangen. Og denne gangen las eg den saman med gretemor sin lesesirkel, diskusjonstråden om boka er her.

Band to i denne tre-bindsutgåva er kanskje det som spriker mest i stil og tempo. Yngstebror Karamasov, Aleksej (Aljosja) gjeng i lære i eit kloster, og har eit nært forhold til den åndelege leiaren starets Sosima. Mykje av den første halvdelen av dette bandet dreier seg om desse to.

Knapt halvvegs i bandet er det temposkifte. Playboy-karamasoven Mitja er på jakt etter pengar, han planlegg nemleg å stikke av med den vakre Grusjenka før faren Fjodor rekk å gifte seg med henne. Midt i denne frenetiske jakta på pengar blir faren funnen ihjelslått i hagen sin, og alle bevis peiker mot Mitja.

Dermed blir det lagt på enno ein dimensjon i denne forteljinga. I tilleg til å vere eit familiedrama, ei kjærleikshistorie, ein diskusjon om livssyn og eit portrett av ein russisk småby på 1800-talet er den no også ein fullblods kriminalroman.

Eg trur det var dette temposkiftet, og det nye laget i forteljinga, som gjorde at eg likte dette bandet best av dei tre. Eg las den for øvrig saman med gretemor sin lesesirkel, og eg er viss på at det er bryet verdt for nye lesarar å sjekke lesesirkelen sin diskusjonstråd om boka.