Bokelskere.no

Eg oppfattar det som bortimot avgjort at det blir denne boka, og har bestilt den hjå den lokale bokhandelen. Det er uansett ei bok eg har lyst til å lese.

Border collie har blitt den mest populære hunderasen i Norge. Den har også blitt den rasen som toppar statistikken over hundar som må omplasserast eller i verste fall avlivast, i alle fall dersom ein skal tru på medieoppslag dei siste åra. Mykje av problema med desse hundane er knytta til manglande aktivisering, spesielt mentalt. Så, som nybakt Border collie-eigar, kva skal ein då gjere for å aktivisere hunden på ein måte som gjer at han får eit bra liv? For meg blei svaret etter kvart ganske opplagt; trene han opp til det han er avla fram for å gjere, trene han opp til å bli gjetarhund.

Derek Scrimgeour har skapt seg eit namn innanfor gjetarhundverda, først som suksessrik hundeførar i gjetarhundkonkurransar, og sidan som oppdrettar av førsteklasses hundar (mange av hundane hans har havna i Norge) og som populær gjetarhundkurs-instruktør. I denne boka fortel han litt om si eiga historie, og om hundane sine. Dette var triveleg og interessant lesing. Men det mest interessante er at i mesteparten av boka gjer han greie for metodene han nyttar når han trenar opp hundane sine. Alt frå kva som er viktig å tenke på når ein introduserer hunden for sau, til triks og knep for å perfeksjonere dei mest krevjande elementa under gjetarhundprøver.

Boka er godt illustrert med mange bilete og teikningar. Mange av teikningane er sekvensar som viser korleis sau, hund og førar skal flytte seg når ein trener på ulike ting. Eg trur alle som har prøvd seg på slik trening kan skrive under på at sauer og hund berre unntaksvis flyttar seg etter teikningane. Likevel er illustrasjonane til svært god hjelp som ei forklaring til prinsippa ein prøver å jobbe etter.

Scrimgeour har som utgangspunkt at lesaren er sauebonde, eller i det minste har moglegheiter for å trene med sau dagleg. Mange Border collie-eigarar har ikkje denne moglegheita. I den grad eg kunne ha ynskt noko meir av denne boka, måtte det vere eit kapittel med tips til kva ein eventuelt kan gjere utan sau for at hunden raskare kan gjere framsteg dei dagane ein trenar med sau.

Det er viktig å presisere at hunden ikkje blir gjetarhund ved at føraren les denne boka. Trening er det einaste som tel. Mykje trening. Eg har heller ikkje møtt nokon gjeterhundinstruktørar som er samde i alle Scrimgeour sine tankar om gjeterhundtrening. Men mykje av dette dreier seg om nyansar. Skal ein nytte ein kommando berre ein gang, eller kan den takast opp att? Tyder «ligg» berre at hunden skal legge seg ned, eller kan det også tyde at han skal stoppe og stå stille? Slike ting.

Eg vil ikkje nøle med å anbefale boka til den som måtte tenke på å trene opp hunden sin til gjetarhund, eller til den som alt er i gang med dette. Eller rett og slett til kven som helst som måtte ha interesse for temaet.

Herbjørn Sørebø var eit kjent anlete på NRK Dagsrevyen for nokre få tiår sidan. I tillegg til (eller kanskje som ein konsekvens av) det journalistiske virket så gav han også ut nokre titals bøker innanfor eit breidt sjangerspekter. Hovudvekta av bøkene, i alle fall dersom ein tel antal titlar, er likevel humoristiske bøker av ymse slag.

Norske Smil er den første i ein heil serie med vitsebøker som kom ut årvisst gjennom det meste av 80-talet og byrjinga av 90-talet. Det gjeng fram av forordet at vitsane er sendt inn til Det Norske Samlaget av folk frå heile landet, og eg reiknar med at Sørebø då blir meir å reikne som ein redaktør av innhaldet. Boka er illustrert med treffande teikningar av Audun Hetland.

Dette er nok ei vitsebok som er meint å vere for alle aldersgrupper, så innhaldet er for det meste ganske lite spenstig. Mange poeng var i overkant enkle, nokre har ein høyrt før, og for eit par-tre av stubbane så forstod eg ikkje poenget i det heile. Ein god del av vitsane spelar på kjønn og/eller sex, men kan ikkje seiast å vere grove. Men der er også ein del verkelege perler i samlinga. Ein skal uansett vere ein ganske bra surpomp om ein ikkje lear på smilebandet av og til når ein blar igjennom boka.

Nokon nasjonalskatt er nok ikkje dette, men likevel grei tidtrøyte på ein romjulskveld.

Ragnar Thorseth var kanskje den mest profilerte norske eventyraren på 1980-talet, han gjennomførte fleire spektakulære ekspedisjonar, og jordomseilinga til vikingskipkopien Saga Siglar er kanskje høgdepunktet. I denne boka gjer han utførleg greie for planlegginga av ekspedisjonen, rekonstruksjonen av ein gamal knarr, prøving og feiling under testing av skipet, samt skildring av sjølve seilasen.

Men Thorseth fortel også ei anna historie, han har gjort eit brukbart historiedykk for å gjere greie for den norrøne utvandringa frå Island til Grønland, og vidare til Nord-Amerika. Det er to grunnar til at han nyttar ein del plass til dette, den eine er at knarren hadde ei viktig rolle som lasteskip i denne utvandringa, og den andre er at han tima ankomsten til New-York med 150-årsjubileet for Cleng Peerson co & sin Amerika-utvandring i 1825, og derved skapte ekstra blest om viking-koloniseringa av Nord-Amerika for 1000 år sidan.

Nettopp denne typen ting verkar det som Thorseth er spesielt flink til. Han blir omtala som eventyrar, men han er kanskje i første rekke ein selgar og PR-mann. Ekspedisjonar som dette er ikkje gratis, og boka gjev eit lite (og eg mistenker at det er langt frå fullstendeg) inntrykk av jobben han gjorde for å selge inn prosjektet til sponsorar av ulikt slag. Verdsomseilinga var heller ikkje fullfinansiert før dei starta, så noko av denne jobben måtte også gjerast undervegs.

Boka er passe lang, den er rikt illustrert med bilete, og kronologien i forteljinga er passeleg stykka opp med historiske opplysningar og liknande. Enkelte maritime uttrykk for ting og hjelpemiddel om bord i seglbåtar kunne kanskje vært forklart for den uvitande lesaren. Men det var ikkje mer hemmande enn at lesinga gjekk flytande sjølv for ein landkrabbe som meg. Alt i alt var det særs triveleg romjulslesing.

Dette er dei to siste bøkene i Ragnhild-trilogien, som startar med Medmenneske. I Ragnhild får vi hendingar ca 8 år seinere i tid, der Håkon, mylne-eigar og bonde på Stavsund, prøver å få livet sitt til å henge saman. Kona Ragnhild har vært på tukthus, og har ikkje kome heim etter at ho slapp ut. Han får på sett og vis hjelp av den smått uansvarlege broren Johannes, men kjem også i økonomiske vanskar på grunn av han. Og så er det mangelen på kvinnfolk i huset, då, han tvikar fælt mellom ulike scenaria for å betre på stoda. Til slutt er det gamlemor i huset, Tale, som tek tak for å få orden på ting.

I den neste boka, Siste leveåre er vi enno nokre år framover i tid. Håkon kjenner seg utstøytt av bygdefolket, han er stendig i økonomiske vanskar, og prosjekta hans for å sikre større inntekt har ein lei tendens til å gå ad undas. Når han i tillegg er blitt dårleg og reiknar med å ha berre eit år att å leve gjeng han inn i ei slags krise. Mest av alt fryktar han å bli lik far sin, som var ein beregnande intrigemakar.

Eg likte Ragnhild klart best av desse to bøkene. Spesielt Tale gjorde etter kvart eit sterkt inntrykk. Men som med nesten alle Duun-bøkene eg har lest hittil så slit eg med å forstå personane i desse to bøkene, kva som driv dei til å handle slik som dei gjer. Det er tydeleg at vekta av ting som har hendt før, samt kva ein trur bygdefolket vil tru, er vesentleg i så måte. På sett og vis kan ein seie at bøkene handlar om skamma over ikkje å leve opp til forventningar. Likevel klarer eg ikkje alltid å henge med på kvifor ting skal bli så umogleg, spesielt i Håkon sine auge.

Når det er sagt, så likar eg betre at der er ting eg ikkje heilt forstår i bøkene eg les enn at alt blir forklart i den minste detalj. Det er berre sunt å undre seg litt undervegs. Men aller best likar eg det når undringa leier til aha-opplevingar, og det skjedde litt for sjelden i desse bøkene.

I Norge er denne boka mest kjend under tittelen Anne fra Bjørkely. Handlinga er lagt til den fiktive småbyen Avonlea på den ikkje fullt så fiktive Prince Edward Island på austkysten av Canada. Det godt vaksne syskjenparet Marilla og Matthew Culbert finn ut at dei skal adoptere ein gutunge frå ein barneheim på fastlandet, mellom anna for å ha hjelp på garden sidan dei sjølve tek til å eldast. Men når Matthew drar til togstasjonen for å møte guten, så viser det seg at barneheimen ved eit misforståing har sendt ei jente, Anne.

Anne har opplevd mykje vondt tidleg i livet, men er ei sprudlande og positiv, og framfor alt snakkesalig jente. Ho finn på mykje rart, og rotar seg opp i mange problem (dei fleste av lettare komisk karakter), men alt ordnar seg sjølvsagt til det beste. Jenta har dessutan ein særs livleg fantasi, noko som både er til hjelp og til ulempe undervegs. Noko av det finaste i boka er korleis Anne gleder seg over alle små ting rundt seg, og spesielt naturen. Apropos naturen, med tanke på at handlinga er på ei øy der det er uråd å kome lenger enn ca 15-20km unna kysten så var det påfallande lite hendingar som involverte saltvatn på nokon måte. Det aller, aller meste gjeng føre seg i kulturlandskap, i skog og i ferskvatn.

Boka er først og fremst reikna som ei barnebok, men sjølv som forholdsvis vaksen (i alle fall reikna i antal år) hadde eg stor glede av å lese den. Det vil seie høyre, eg høyrde den som lydbok frå loyalbooks. Det var ulike opplesarar til replikkane til dei ulike personane. For det meste veldig bra, med eit klart unntak for stemma til Anne sin bestevenninne Diana, ho høyrdest meir ut som ei gamal bestemor. Men totalt sett er eg nøgd med lydboka.

Ein klaustrofobisk dystopi frå 1940, der Boye ser for seg eit strengt autoritetsstyrt samfunn i år 2000. Individet sin fridom finnest ikkje, staten har krav på å kunne kontrollere alle aspekt ved liva til innbyggarane. Vi møter Leo Kall, ein systemtru vitskapsmann frå Kjemibyen nr. 4, som finn opp eit middel som får menneske til å fortelje dei innerste løyndomane sine. Middelet får namnet Kallocain, og blir ansett for å vere eit viktig hjelpemiddel for at staten skal kunne avsløre løynde fiendar. Kanskje fiendar som ikkje sjølve veit at dei er fiendar.

Det finnest få, om nokon, hint om kvar, reint geografisk, Boye tenker seg at dette samfunnet er. Staten heiter Verdsstaten (og her kunne eg ha gjort meg vittig ved å skrive Ve(lfe)rdsstaten), men sidan krig stendig er eit tema er det ganske opplagt at det finnest fleire statar i verda. Boye har gjort seg flid med å stort sett velge namn til personane som ikkje gjev assosiasjonar til etnisitet, men som likevel fell lett på tunga. Eg hadde venta at Boye også dikta opp ein del teknologiske nyvinningar 60 år fram i tid, men slikt er det sparsomt med. Fokuset er å mane fram biletet av ei undertrykkande statsmakt.

Boka gjev assosiasjonar til den noko meir vidgjetne boka 1984 av Geroge Orwell, som kom nokre år seinare, men wikipedia seier ingenting om korvidt Orwell har latt seg inspirere av Boye. Ein annan tanke som slo meg under lesinga er korvidt skildringane i boka passar på dagens Nord-Korea.

Uansett, sjølv om det ikkje er vanskeleg å finne feil i dagens samfunn (den likegyldige finn ingen, den konspirasjonsteorikåte finn ikkje anna) så har vi likevel greidd oss ganske bra i forhold til Boye sine visjonar. Og takk for det. Eg las denne i Ajiniakra sin dystopiske lesesirkel. Takk til deltakarane for lesefølget.

Berre 358 dagar igjen til jul, hurra!

Eg las nett ut Sigurd Hoel sin Syndere i sommersol (som forøvrig var veldig bra), og sit no og jobbar litt med etterslepet mitt av bokomtaler. Neste bok ut er ikkje avklara, har litt lyst til å starte på Vilhelm Moberg sitt 8-bindsverk om utvandrarar/innvandrarar etc., men det er mulig et tek noko anna først. Vi får sjå.

Så er eg i godt driv med lesesirkelboka Middlesex for tida, eit kapittel om kvelden no, og då ligg eg an til å bli ferdig nokre få dagar før leseperioda er over.

God helg!

Flott eventyr frå tida rundt den franske revolusjonen. Andre-Louis Moreau er ein ung advokat som ikkje er spesielt idealistisk anlagt. Men når bestvenen, ein revolusjonær, gjeng i rette med den mektige landeigaren Marquis de La Tour d'Azyr, for så å bli lurt inn i ein situasjon der han må duellere med, og blir drepen av, den same d’Azyr, så sver Moreau på å halde fram venen sin kamp mot urett.

Scaramouche er ein figur frå italiensk skodespeltradisjon, ein slags intrigemakar som set seg sjølv i vanskar, men som alltid finn ein elegant utveg. Moreau kan nok ikkje kallast ein intrigemakar, men når han vel side i hendingane som leier fram til revolusjonen så set han seg definitivt i vanskar. Og han finn alltid ein utveg. Undervegs tek han mellom anna følge med ein omreisande teatertrupp, og han får etterkvart spele rolla som – ja, nettopp – Scaramouche.

Det er sjølvsagt mykje stoff om den franske revolusjonen i denne boka. Likevel er det ikkje først og fremst ei historie om revolusjonen, den er, om ikkje redusert til ei kulisse, så i det minste ikkje det drivande elementet i forteljinga. Hovudmotivet er motsetjingane mellom Moreau og Marquis de La Tour d'Azyr, dei møtest under fleire ulike omstende i løpet av boka, og dei får fleire og fleire uoppgjorde saker seg imellom. Ja, og så er der litt romantikk også, då.

Eg høyrde denne som lydbok frå loyalbooks, opplesaren gjorde ein framifrå jobb. Anbefalast.