Bokelskere.no

Det må det jo vere ...

I tilfelle du eller nokon andre ynskjer eit lynkurs i lenking, så kjem det her.

Det finnest ein lenke-knapp heilt til høgre i knapperada over tekst-boksa som eg skriv i no. Denne fungerer sikkert heilt fint, men eg er ikkje fortruleg med den. Det eg gjer (takk til annelingua som lærte meg dette) er å setje firkantparentesar rundt teksta som skal bli klikkbar, slik: [klikk her].

Umiddelbart etter siste firkantparentesen, utan mellomrom, så kjem ein vanleg parentes med web-adressa til sida som skal lenkast til, slik: (http://www.nytimes.com/interactive/2016/12/19/books/review/25year-in-reading.html?smid=fb-nytbooks&smtyp=cur).

Samanstilt, så blir det slik: [klikk her] (http://www.nytimes.com/interactive/2016/12/19/books/review/25year-in-reading.html?smid=fb-nytbooks&smtyp=cur), for å få fram poenget så måtte eg legge til eit mellomrom mellom ] og ( for at det skal visast i teksta de les.

Når eg no gjer det same utan dette mellomromet blir resultatet slik: klikk her.

Lykke til!

Verda har gått under, det vil seie; det som er att av verda etter ein apokalyptisk krig har flytta under jorda, nærmare bestemt til metroen I Moskva. Det vil seie, det er for så vidt moskovittar alle saman, boka seier ikkje stort om kva som har skjedd andre stadar i verda, men på den andre sida så gjenskapar moskovittane delar av verdshistoria nede i desse togtunnelane.

Kvar metrostasjon er å reikne som eit eige land, med eigne lover og ideologiar, og med alliansar eller fiendskap til øvrige metrostasjonar. Her finn ein kommuniststasjonar, nazist-stasjonar, handelsmonopol-stasjonar, stasjoner med religiøse fanatikarar, stort sett alt ein treng for å erstatte gamle konflikter i verda på overflata. Tunnelane mellom stasjonane er lovlaust og farleg territorium, der dei mest bisarre ting kan skje.

Hovudpersonen er ungguten Artjom frå stasjonen VDNKh. Det skjer merkelege ting ved stasjonen, og Artjom blir sendt ut på eit mystisk oppdrag for å levere ein beskjed i Polis, ei samanslutning av fire av dei mest velståande Metro-stasjonane. Men vegen dit er lang og farefull, og farene er slett ikkje over når han når fram til Polis.

Eg las denne boka saman med den dystopiske lesesirkelen, diskusjonstråden er her. Eit uventa tema i diskusjonen var utsmykkinga på metro-stasjonane i Moskva, eit par videoar det er lenka til i diskusjonstråden viser dei fantastiske utsmykningane der. Artig å få med seg. Boka for øvrig var god, men eg hadde kanskje venta at den skulle vere enno litt betre. Sjølv om der var nokre overnaturlege eller metafysiske element som eg tykte skjemmer historia litt, så var det ei heilt ålreit bok å lese. Men ikkje ålreit nok til at eg legg umiddelbare planar om å lese oppfølgaren, Metro 2034.

Gamal og god science fiction-historie frå H.G. Wells. Den pragmatiske og opportunistiske Mr. Bedford har hatt uhell i forretningar og har flytta til ei aude bygd i Kent for å prøve seg på å skrive eit skodespel. Her møter han den idealistiske og geniale vitskapsmannen Mr. Cavor, som prøver å lage eit materiale som kan blokkere tyngdekrafta. Dette greier han, og dette umake paret gjeng i kompaniskap om å bygge ei metallsfære dekka av dette materialet. Ved å blende av delar av overflata kan ein få sfæra til å sveve dit ein vil, og desse karane vil til månen.

Ein må berømme Wells for dei fantasirike og levande sklidringane av denne eventyrlege ferda. Han har tydelegvis også hatt ein viss interesse for naturvitskap, mange av forklaringane på korleis ting virkar ber bod om dette. I utgangspunktet ventar dei ikkje å finne noko teikn til liv på månen. Men sjølvsagt er der liv, noko anna går ikkje an i ei bok av dette kaliberet. Og for eit liv! Dei to mennene har ganske ulik tilnærming til erfaringane dei gjer på månen, og dette får ganske dramatiske konsekvensar for retur-reisa til jorda.

Alt i alt ei knallgod røvarhistorie som det er vel verdt å bruke tid på. For science fiction-entusiastar (eg reiknar meg ikkje for dette sjølv) kan det sikkert vere moro å reikne opp seinare bøker og/eller filmar som har lånt element frå denne boka. Eg høyrde denne som lydbok frå loyalbooks, opplesaren gjorde ein heilt grei jobb. Dette er forøvrig den 2. Wells-boka eg høyrer, det må nok bli fleire.

Så moro at du gjorde alvor av dette. Det kan sjå ut for at vi har hatt liknande opplevingar av å lese (eller i mitt tilfelle, å høyre) boka.

I innleiinga gjer Fløgstad tydeleg greie for kva som er agendaen hans med denne boka.

I kulturkampen blir arbeidarklassen demonisert, borgarskapet frikjent for all skuld.

Dette vil Fløgstad gjerne gjere om på, og som ei motvekt gjeng han inn for å demonisere borgarskapet og frikjenne arbeidarklassen. Storparten av boka er vigd til dette.

Han startar med ei utstilling på Fagernes i 2013, med tittelen «Folkemusikk og Nazisme». Utgangspunktet var at folkemusikaren Ola Brenno var så uheldig å bli avfotografert saman med Heinrich Himmler, og at dette fotografiet blei nytta i Nazi-propagandaen. Dermed blei det ei slags oppfatning at det var ei slags kopling mellom folkemusikk og Nazisme. Men Fløgstad viser gjennom fleire eksempel at i den grad det var koplingar mellom nazismen og musikkmiljø så var det ikkje folkemusikken som var framtredande, men heller den høgkulturelle klassiske musikken. Altså borgarskapet sin musikk. (At kommunistveldet i Sovjetunionen dyrka den same musikkforma, i den grad dette måtte ha ein relevans for drøftinga, trur eg ikkje at Fløgstad har kommentert)

Og slik held det fram, med eit godt og interessant knippe av eksempel på koblingar mellom borgarskap og Nazisme. Mellom anna er Fløgstad ganske opprørt over at framståande nazistar fekk halde fram i framståande samfunnsroller etter andre verdskrigen. Mykje av denne tematikken er for øvrig bakgrunnen for ein del av handlinga i tre av dei siste romanane hans, Grense Jakobselv, Nordaustpassasjen og Magdalenafjorden (eg har berre lest dei to siste, enno).

Fløgstad sveipar også innom andre tema enn koplingar til Nazismen, mellom anna er han innom Utøya-massakren, og peiker på at Breivik sin agenda som «Marxist hunter» blei nedtona i media. Alt i alt er det mange gode og tankevekkande betraktningar i boka. Eg mistenker på ingen måte Fløgstad for å vere nøytral i drøftingane sine, og det påstår han heller ikkje sjølv. Men for dei som vil gå Fløgstad etter i saumane, så har han vært særs nøye med referanser til kjeldene sine. Lukke til!

Tilliks med den førre novellesamlinga til Orten, Sjabervik, så får ein her eit knippe forteljingar som stort sett er frå same stad, men med god spreiing i tid. Og denne gongen femner forfattaren enno vidare i tid, dei første korte stubbane er venteleg frå slutten av siste istida. Stykka ser ut for å vere ordna kronologisk, og for den nyare tida så er det enkelte personar som gjeng att i fleire stykke.

Der er også denne gangen ein viss variasjon i stil. Dei fleste stykka er i prosa, men her er mellom anna også dikt, ei preike, eit brev, ei vermelding og ein do-grafitti. På mange måtar blir dette derfor ei slags samling av forundringspakkar. Det er heller ikkje så opplagt, i alle fall ikkje for denne lesaren, kva forfattaren ynskjer å formidle med enkelte av tekstane.

Lokaliteten til forteljingane er eit øysamfunn på Sunnmøre. Skal eg våge meg med ein påstand om at forteljingane inneheld essensen av det som har forma mentaliteten til øybuarane gjennom århundra? Det er i alle fall freistande å tenke i den retninga. Enkelte av stykka er humoristiske, andre er burleske, og atter andre er berre underfundige. Og dei aller fleste er ganske bra.

Språket er som vanleg flott, retteleg behageleg å lese var det. Det kan sjølvsagt ha ein samanheng med at eg deler forfattaren sin dialekt, men eg trur nok at også ikkje-sunnmøringar vil kunne la seg begeistre over språket. Eller?

Soga om Karl Oskar, Kristina og dei andre innvandrarane frå Sverige held fram. Det nyrydda gardsbruket ved innsjøen Ki-Chi-Saga gjev etter kvart såpass med avling at familien har utsikter til, om ikkje velstand, så i alle fall til eit liv utan svolt og naud. Men det kjem ikkje av seg sjølv, det er hardt arbeid frå morgon til kveld.

Men mennesket lever ikkje av brød åleine, i alle fall dersom ein skal tru på Bibelen. Og det gjer nybyggarane, og kanskje særleg Kristina. Ho plagast både av heimlengt og av saknet etter å få gå til gudsteneste for å få tilgjeving for syndene sine. Når det dukkar opp ein svensk nybyggarprest så blir det i det minste ei løysing på det åndelege saknet.

I tillegg til presten, så dukkar det også opp fleire nybyggarar som tek seg land langs innsjøen. Det er triveleg med naboar i villmarka, men spesielt eit av naboskapa treng å gå seg til litt før alle finn seg til rette med einannan.

Alt i alt var dette ei bok på det jevne i denne åtteboks-serien. Triveleg lesnad, men utan den store eventyrkjensla eg fekk av eit par av dei tidlegare bøkene i serien (sjølv om også dene boka inneheld ei ganske dramatisk hending). Eg vil uansett varmt anbefale denne bokserien for alle som har litt interesse for historier om skanidinavisk utvandring til Amerika.