Bokelskere.no

Det kan jo vera plass til fleire diskusjonsstader for bøker? So kan ein velja kor ein vil diskutera.

På ferie førre veke byrja eg på Fifty Shades-trilogien (akk, kor lett det er å plukka med seg slike på flyplassar og togstasjonar), so i helgi skal eg ferda tredje bok der, Fifty Shades Freed. Eg les òg pensum, no er det Zarathustra and Zoroastrianism som ligg føre meg, opna på kapittel to. På øyra har eg East of the Sun av Julia Gregson (der det, til mi store begeistring, nett dukka opp ein zoroastrikar), og når eg er ferdig med Ana og Christian er det attende til Rob i High Fidelity av Nick Hornby, som har lidd litt av manglande sex-scener den siste veka, stakkar...

Ein dag får fiskeriforskar Alfred Jones ei henvending frå eigedomsmeklar Harriet Chetwode-Talbot. Ein sjeik i Jemen vil introdusera laks og laksefiske i dei turre elveleia i ørkenen, og treng hjelpi til Statleg senter for fiskeriforsking i Storbritannia. Alfred avviser ideen som absurd, men politikarar høgt i systemet vil ha positive nyhende frå Midt-Austen, og dermed er prosjektet i gang.

Laksefiske i Jemen er både humoristisk og alvorleg. Plotet er like absurd som det verkar i denne korte skildringa, men nett som Alfred vert fanga av sjeiken si overbevising, vert lesaren dregen inn i handlinga, og ein vert nyfiken på om Harriet, Alfred og sjeiken kan lukkast. Harriet sitt forhold til den sakna soldaten Robert, Alfred si kone Mary og statsministeren sin pressesekretær Peter Maxwell er elles personar som er med på å setja fokus på meir problematiske tilhøve både i britisk kvardag og storpolitikk: karrierejag, veljarjakting, ein imperialistisk tankegang og manipulering av både informasjon og media.

Historien om laksen i Jemen vert fortalt gjennom varierte teknikkar, men aldri direkte. Her finn ein brev og e-postar, dagboknotat, memoarar, intervju, avhøyr og presseoppslag. Dette gjer at ein les historia frå mange ulike kantar. Torday kunne kanskje ha gjort dette enno meir utprega, men har ikkje lagt frå seg det personlege preget i mange av forteljingane, sjølv der det ikkje passar seg (t.d. i avhøyr). Likevel er det lett for lesaren å ignorera stilbrota i jakta på svara: korleis går det med Harriet og Alfred? Kvifor avhøyr og kommisjonar? Og kjem laksen til å symja oppover Wadi Aleyn?

Amerikanske Frederic Henry er sanitetsoffiser i den italienske hæren under fyrste verdskrig, og ligg i krig mot austerrikarane sør i Alpane. I ein av dei fyrste offensivane han er ein del av vert han alvorleg skadd, og på sjukehuset i Milano vert han nærare kjent med den engelske sjukepleiaren Catherine. Attende i krigen verkar alt enno meir meiningslaust.

“Så rart, tenk å være i den italienske armé.”

“Jeg er ikke egentlig i hæren, bare i ambulansen.”

“Det er rart likevel. Hvorfor er De det?”

“Jeg vet ikke,” sa jeg. “Det er ikke alltid noen forklaring på allting.”

Hemingway er kjent for ein svært knapp, nærast minimalistisk, stil, der skildringar vert nedprioritert og berre det mest naudsynte er med. Dette gir romanane hans ein nesten kald tone, men der dei sterke kjenslene og undertonane slår enno sterkare gjennom enn om ein skulle dvelt ved dei og forklart i kvar minste detalj.

Det vert og påstått (mellom anna i etterordet i mi bok, skrive av Hans H. Skei) at Hemingway dyrka maskuline, fysiske ideal, og at hovudpersonane hans er “menn utan kvinner.” Det kan langt på ved stemma, kjærleiken til Catherine vert til dømes meir fastslegen enn skildra:

Gud vet at eg ikke hadde villet bli forelsket i noen. Men Gud skal vite at jeg var blitt det […]

Likevel er lukka Fred finn hjå Catherine det som best viser absurditeten i krigen, sjølv om kjærleik og lukke er lite handfaste storleikar. Det er berre i små augneblinkar utanfor samfunnet at ein kan vera lukkeleg.

Farvel til våpnene vert rekna som delvis biografisk, sidan Hemingway sjølv jobba som ambulansesjåfør ved den italienske fronten under fyrste verdskrig. Skei påstår at Farvel til våpnene er ein “anti-krigsromansom syntes å fange inn hva en hel etterkrigsgenerasjon mente om krig og heroisme.”

Endeleg er vår eigi, kjære Thursday attende, i Swindon, med mann og barn og ei skrantande helse etter viderverdigheitane på slutten av bok 5. Og trass i at Landen ber henne roa ned og ho får jobb som bibliotekar, sluttar ikkje eventyra. Swindon vert trua av ein fornærma guddom, Hades-familien har ikkje gitt seg, Goliath Corporation driv med skumle ting som involverer bøker, og det er meir enn ei Thursday ute og går. Tuesday og Friday leitar begge etter svar på sine gåter, og Jenny – vel, ho har eit meir eksistensielt problem.

Fforde er attende i god gamal form – humoristisk, og leikande og akk, so forvirrande. Få svar på gåtene frå bok 5, og so godt som ingen referansar til bok 6, men med opningar for mange nye eventyr med Thursday og resten av familien Parke-Laine-Next.

Eg brukar ikkje å lata noko som helst anna enn impulsane mine styra mine leseplanar, men no skal eg snart på tur til Frankrike og impulsen er å lesa noko som kan gi meg kjensla av landet - planen er å besøka Normandie og Paris. Nokre forslag? Sidan det enno er sommar ynskjer eg noko ganske lett, både når det gjeld stemning og leseinnsats, men eg tek i mot alle forslag.

Men dei er vel komne ut i UK òg, sjølv om dei fyrst vart skrivne og publiserte andre stader. Er mange her som ikkje er britiske, men står ingenting om at dei skal vera publiserte i Storbritannia som fyrste stad.

Elles er dette ei flott liste om ein vil innom både gamle og nye "klassikarar" - eg manglar nesten 4/5, men som andre har skrive har eg mange av dei på mi "desse må eg lesa ein gong i framtida"-liste