Denne ville eg likt å lese då eg var tenåring! Og som 46-åring liker eg ho også godt, og kunne godt tenkt meg at leseopplevinga varde lenger. I Camilla Sandmo sin ungdomsroman Kan vi bare late som treffer vi eg-personen Emma, som er 14 år, driv med kunstløp og speler dataspelet Sims. Ho har ingen venner på ungdomsskulen ho går på. Ho trivst godt med skøyter på beina, men har ikkje same ambisjonane for kunstløp som mora har på hennar vegner. Vanskar med foreldra og deira forventningar, relasjonen til den flinke storesystera, ønsket om å bli likt og få venner, å vere forelska og å få sitt første kyss er blant ingrediensane her, og alt er sydd saman med godt språk og slik at ein har lyst til å "bare lese eitt kapittel til" før ein legg frå seg boka. Kan anbefalast, både for ungdom og for vaksne som ikkje har gløymt korleis det kan vere å vere ungdom. Gler meg til å lese meir av denne forfattaren!
Kohts bok er lettlesen og raskt lesen, men denne boka gløymer ein ikkje fort.
Då Christine Koht blei kreftsjuk våren 2019, tok ho kontakt med journalisten og forfattaren Joachim Førsund, og i lag med han laga ho podcast frå sjukesenga. Kohts bok er framhaldet på samtalane frå den gongen.
Joachim Førsund skriv så ein kan høyre Christine. Og vi som har høyrt podcasten Koht vil leve, har heller ikkje vanskar med å høyre hans eigen, rolege stemme. Innimellom dei godt gjengjevne samtalane kjem også Førsunds litterære stemme fram, og den er vakker.
Det er ei sterk og fargerik historie som vert fortalt, og historia i lag med bileta som innleier kvart kapittel, gjev viktig lærdom, høg lått og innimellom også tårer. Aller mest rørte faktisk biletet frå vigsla av ekteparet Koht/Rygg meg, der dei flotte, spesialdesigna bryllaupskleda så veldig speglar den sprudlande Christine og den trygge, rolege Pernille, og der lukka på biletet står i så stor kontrast til alt paret hadde bak seg av strev og vanskar.
Takk, Christine Koht, for at du vågar å vere så open og vise dine sårbare sider! Og takk, Joachim Førsund, for at du skriv ned dette opne, såre og sårbare, men også likevel samstundes klarer å formidle sprudlinga og livsgleda! Denne lesaren sit igjen klokare, takknemleg og nokre tårer fattigare.
Tove Obrestad Wøien siterer Jeg vil våkne til verden av Karoline Brændjord (side 49)
09:32, 15. april 2021 2 har det som favoritt.
Når jeg blir eldre enn moren min ble
skal jeg ikke lenger tenke på henne
som en mor som forlot meg
Men stå ved graven og tenke på henne
som på et barn:
Lille barn, du engstelige uskyldige
Lille møll som brenner av seg føttene
ved å lande på lyspæren
Lille vet-ikke vet-ikke-blomst
Orker-ikke-å-blomstre-mer-blomst
Vrange jeg-vil-bare-dø-barn
Vrange dere-klarer-ikke-å-holde-meg-barn
Være mors mor, ikke sørge med barnetårer
Sørge med vise tårer
Går det an?
Tove Obrestad Wøien siterer Mjøsa rundt med mor av Bjørn Hatterud (side 153)
09:18, 15. april 2021 Ingen har det som favoritt.
Dei som var i den lågaste enden av rangstigen, fekk stadige påminningar om det. Morfar vart fram til dødsdagen sin fuktig i auga når han fortalde om då skolen arrangerte hopprenn. Han var flinkast og hoppa lengst av alle. Men fyrstepremien gjekk til son til læraren. Lærarsonen var fødd til slike prisar, det var ikkje bestefar.
Tove Obrestad Wøien siterer Mjøsa rundt med mor av Bjørn Hatterud (side 152)
09:16, 15. april 2021 Ingen har det som favoritt.
Den einaste vegen til anerkjenning og status i eit liv som husmannsson låg i hardt arbeid. Då hadde ein i det minste noko. Ein var ein skikkeleg arbeidskar.
Tove Obrestad Wøien siterer Mjøsa rundt med mor av Bjørn Hatterud (side 122)
09:14, 15. april 2021 Ingen har det som favoritt.
Mor fekk aldri jobb på posten. I staden fekk ho og far meg. Eg kravde mykje, så ho vart gåande heime i årevis for å passe meg. Det var alltid noko å gjere med meg. Det var stadige undersøkingar, operasjonar, behandlingar, medisineringar, legetimar og besøk hos spesialistar. Men mor lærte mykje av dette. Ho måtte sette seg inn i eit profesjonelt språk rundt helse, ungar og det å vere annleis.
Tove Obrestad Wøien siterer Mjøsa rundt med mor av Bjørn Hatterud (side 119)
09:11, 15. april 2021 Ingen har det som favoritt.
Om folk som ikkje veit at eg er homo, spør om eg har ungar, hender det seg at eg spøker med dei. Då seier eg at eg og sambuaren min dessverre ikkje kan få ungar. At vi har prøvd og prøvd. Då blir dei så triste i auga. Så bryt eg den triste stemninga med å forklare at sambuaren min, Peder, manglar noko spesialistane kallar livmor. Då ler dei sjokkert. Igjen, det er eit privilegium for homofile å få lov til å vere vulgære på eigne vegner.
Tove Obrestad Wøien siterer Mjøsa rundt med mor av Bjørn Hatterud (side 34)
09:08, 15. april 2021 Ingen har det som favoritt.
Den som har ein storebror som min, er heldig. Alle skulle vi hatt eit digert sett av storebrør, slik at det alltid var nokon der som kunne seie sikkert om det vi opplever i livet, er farleg, om det går over, og om det vil ende godt.
Tove Obrestad Wøien siterer Mjøsa rundt med mor av Bjørn Hatterud (side 20)
09:07, 15. april 2021 Ingen har det som favoritt.
Eg kjende lenge på ei redsle for at eg skulle bli ein av dei som kom heim på besøk og trudde dei var noko. Ein som såg ned på dei som vart flytta frå. Eg er framleis redd for det.
Tove Obrestad Wøien siterer Mjøsa rundt med mor av Bjørn Hatterud (side 20)
09:05, 15. april 2021 Ingen har det som favoritt.
Eg voks opp i ei bygd der dei som har flytta inn, er innflyttarar etter tiår, og der dei som har flytta ut, held fram med å vere samtaleemne - fordi dei har flytta ut.
Tove Obrestad Wøien siterer Mjøsa rundt med mor av Bjørn Hatterud (side 12)
09:03, 15. april 2021 Ingen har det som favoritt.
Vi hadde absolutt alt då eg var unge, berre ikkje så mykje pengar.
Tove Obrestad Wøien siterer Hvordan bli rik på et år av Marie Olaussen (side 160)
08:20, 12. april 2021 Ingen har det som favoritt.
Det er som om jeg har vært en tur i telefonkiosken og skiftet til superheltkostymet mitt. Nå er det jeg som har kontroll. Jeg har superkrefter, og styrer økonomien med stø hånd.
Tove Obrestad Wøien siterer Eg lærer mor mi å føde av Warsan Shire (side 29)
19:32, 14. mars 2021 Ingen har det som favoritt.
DÅ DU BLEI SKAPT
Natta etter det hemmelege bryllaupet vårt,
då han heldt meg i munnen sin som eit løfte
heilt til tunga hans trøytna og sovna,
låg eg vaken for å halde minnet i live.
Om morgonen tigga eg han tilbake til senga.
For seint ute kyste han anklane mine og drog.
Som ein løyndom blei eg verande i senga hans i dagevis
heilt til mor hans fann meg.
Eg synte henne gullringen min,
eg stod framfor henne naken,
vifta hendene mine i ansiktet hennar.
Ho seig ned på golvet og gret.
I gravferda hans kjente ingen namnet mitt.
Eg sat bak tantene hans,
dei saug på dadlar bløytte i olje.
Det siste han smakte, var meg.
Tove Obrestad Wøien siterer Eg lærer mor mi å føde av Warsan Shire (side 21)
19:27, 14. mars 2021 Ingen har det som favoritt.
FUGLAR
Sofia nytta dueblod på bryllaupsnatta.
Dagen etter fortalde ho meg på telefonen
korleis ektemannen smilte då han såg lakena,
at han løfta dei opp under nasen,
lukka auga og drog tunga over flekken.
Ho apte etter barytonen hans, korleis han kviskra
namnet hennar - Sofia,
rein, kysk, urørt.
Vi fniste over telefonknitringa.
Etter at han hadde lovprist henne, smilte ho, ruska han i håret,
førestilte seg mor hans der heime, toge
gjennom byen med desse sirenelakena,
vinke til balkongar, med overkroppen struttande av stoltheit,
armane kjøtfulle venger bundne til kroppen,
utan å vite at dei kunne ha floge.
Tove Obrestad Wøien siterer Eg lærer mor mi å føde av Warsan Shire (side 16)
19:22, 14. mars 2021 Ingen har det som favoritt.
HENDENE TIL BESTEFAR
Hendene til bestefar din var brune.
Bestemor di kyste kvar knoke,
ringa inn ei øy i handflata hans
og fortalde han kva område dei skulle dele,
kva delar dei ville la vere i fred.
Ho fukta ein finger for å teikne kvar havet ville vere
på handleddet hans, kyste han der,
kalla havet opp etter seg sjølv.
Hendene til bestefar din var langsame, men innstendige.
Bestemor di drøymde dei,
eit urverk av fingrar som fann stader å eige -
under tunga, kragebeinet, underleppa,
kvelven under foten.
Bestemor di gir fingrane hans namn etter årstidene -
peikefingeren, ei hetebølgje,
langfingeren, regnskur.
Nokre netter er tommelen hans månen,
lagd til kvile rett under ribbeinet hennar.
Besteforeldra dine enda ofte
i mørke rom, der dei kartla
kroppen til kvarandre,
gjorde krav på heile land
med munnen.
Tove Obrestad Wøien siterer Eg lærer mor mi å føde av Warsan Shire (side 12)
19:15, 14. mars 2021 Ingen har det som favoritt.
FØRSTE GONG MOR DI BLEI KYST
Den første guten som kyste mord di, valdtok kvinner
då krigen braut ut. Ho hugsar at då ho høyrde dette
frå onkelen din, gjekk ho til soverommet ditt og la seg
på golvet. Du var på skulen.
Mor di var seksten første gong han kyste henne.
Ho heldt pusten så lenge at ho svima av.
Då ho vakna, oppdaga ho at kjolen var våt og klistra seg
til magen, med halvmånar bitne inn i låra hennar.
Den same kvelden vitja ho ei venninne, ei jente
som gjæra vin ulovleg på soverommet sitt.
Då mor di tilstod: Eg er aldri blitt tatt på
på den måten før, lo venninna, munnen blodraud av druer,
og skaut ei hand ned mellom beina hennar.
Førre veke såg ho han køyre buss nummer 18,
kinnet hans ein opphovna morene, som villvin drog eit arr seg
over munnen hans. Du var saman med henne, heldt ein pose
dadlar mot brystet, høyrde henne sleppe ut eit djupt stønn
då ho såg kor lik du var han.
Tove Obrestad Wøien siterer Eg lærer mor mi å føde av Warsan Shire (side 11)
19:08, 14. mars 2021 Ingen har det som favoritt.
DET MOR DI FORTALDE DEG ETTER AT FAR DIN DROG
Eg trygla han ikkje om å bli
fordi eg trygla Gud
om at han ikkje ville dra.
Tove Obrestad Wøien siterer På bagsidå av steinane e det heilt stilt av Oddbjørn Birkeland (side 59)
09:57, 7. februar 2021 2 har det som favoritt.
på bagsidå av gravsteinane
står det ingenting
kanskje det burde stått någe der òg
om alt det me sakna
og ikkje fekk te
ei lidå lista øve det me konne vore
men ikkje va
og ei antydning om
at det sikkert også va någe
som ingen såg
Tove Obrestad Wøien siterer På bagsidå av steinane e det heilt stilt av Oddbjørn Birkeland (side 31)
09:56, 7. februar 2021 2 har det som favoritt.
kor mange gonger reparere du traktoren
itte at me har kjørt han i stykker
men alt det andra
som heila tidå går i stykker
rondt deg
legge du aldri
merke te det
Tove Obrestad Wøien siterer På bagsidå av steinane e det heilt stilt av Oddbjørn Birkeland (side 22)
09:55, 7. februar 2021 Ingen har det som favoritt.
radio lux
den støysterke stasjonen
inne i den raude reiseradioen
onna dynå udøve nåttå
dei oppjaga stemmane
som garantere at dette
e det viktigaste
me någen gong
kjeme te å gjera i livet
Sist sett
