Bokelskere.no

Det synes jeg så absolutt du skal gjøre. Som bokhandler hos Norli Bogstadveien fikk jeg tatt inn tre av Carsten Niebuhrs reiseskildringer på dansk. De står der kanskje ennå? De tre er noen av de sterkeste reiseskildringer som er skrevet. Punktum finale!

Takk for tipsene. Vågen Fetevare virker kul. Skal sjekke det ut.

Dette er jo litt utenom det dere hadde tenkt dere, men jeg skal som ansatt for Bokvennen reise til Bergen onsdag 2. februar. Målet var å lansere Retten som ingen kunne målbinde - En forsvarsavtale til Arne Treholt. Det viser seg at det ikke er så lett å finne et sted å være. Flybilletten til Bergen er betalt men returen har jeg planlagt skal være nattoget hjem over fjellet.

Ok, la meg komme til poenget. Jeg lurer på om det er et ønske om å treffe meg, forfatteren av boken: Kaj Skagen og redaktøren i forlaget for en liten bokkveld? I tillegg til Arne Treholtboken kan jeg også holde en liten intro om forlagshuset Bokvennnen, Vidarforlaget og Transit og kanskje lekke litt fra vårens planer...

Det jeg lurer på er om det er noen som vet om et egnet lokale for dette? Jeg håper dette også kan være en fin start på Bokelskere/Bokvennen-treff som jeg har ønsket å få i gang.

Thorkild Hansen sin Det lykkelige Arabien. Lest ca. 8-10 ganger i løpet av 4 år. Skrev oppgava mi om den. Og jeg lover deg. Jeg har ikke blitt lei historien. Mitt håp er at den blir utgitt på nytt i nyere norsk oversettelse i forhold til den litt rare fra 1968. Det fortjener den. Ellers anbefaler jeg å lese den på dansk.

Arkene er lest og titlene er: Retten som ingen kunne målbinde av Kaj Skagen og Skrift og strid - Essay om Henrik Rytter.

I tillegg fant jeg Geir Berdahl sin subjektive erindringsbok: 40 års nervøsitet En godbit for de som vil ha et innblikk i forlagsbransjen. Ellers vil jeg trekke fram siste nummer av tidsskriftene Vinduet og Bokvennen.

Vi har gitt ut et par titler angående Henrik Ibsen på Bokvennnen. Kanskje noen vil være hypp på de!

Her er lista!

Catilina 1850 Kjæmpehøjen 1850 Norma 1851 Sancthansnatten 1852 Gildet paa Solhoug 1855 Fru Inger til Østeraad 1857 Olaf Liljekrans 1857 Hærmændene paa Helgeland 1858 Kjærlighedens Komedie 1862 Kongs-Emnerne 1864 Brand 1866 Peer Gynt 1867 De unges Forbund 1869 Digte (lyrikk) 1871 Kejser og Galilæer 1873 Samfundets støtter 1877 Et dukkehjem 1879 Gengangere 1881 En folkefiende 1882 Vildanden 1884 Rosmersholm 1886 Fruen fra havet 1888 Hedda Gabler 1890 Bygmester Solness 1892 Lille Eyolf 1894 John Gabriel Borkman 1896 Når vi døde vågner 1899

Kjempekult! Ibsen har jeg lest flere ganger sporadisk. Jeg er med. Det kan være at jeg blander jobb og fritid angående Ibsen neste år. Jeg anbefaler å sjekke ut de mange ulike hørespillene som er blitt gjort omkring skuespillene hans. Litt ymse på kvaliteten. Men dette blir som sagt noe som blir en del av diskusjonen? Veldig god plan Kjell k!

Jeg siterer deg: "det dukker alltid opp noen jeg bare må lese". Det skjedde meg for en halvtime siden. Jeg beklager at jeg ikke nevner tittel og navn. Men av og til er jeg så glad for å oppdage reiselitteratur som man ikke visste om.

King Chief of the World, Thomas Aune. Dagbok fra VM i Sør-Afrika, Det stille forlaget.

Fallet Thurnemann av Arne Sundelin.

Ark i A4-str. x 300 sider. To bøker som kommer ut på Bokvennen forlag i løpet av januar! Begge planlegges å lage lansering rundt.

Min favoritt til Tarjei Vesaas' debutantpris er Tina Åmodt sin Anleggsprosa. Og derfor årets beste norske på norsk. Hvorfor? Se min omtale her:

huvenes

Årets beste oversatte: Krabbeskipet av Takiji Kobayashi. Den setter spor i deg. Magne Tørring har gjort en strålende jobb skal jeg stole på de som kan japansk.

www.huvenes.no

"Krabbeskipet" er boka du bør lesa. Av fleire grunnar, gode grunnar, viktige grunnar. For det første er boka eit spanande bekjentskap i seg sjølv, teksten riv deg med frå første stund, det er noko rått og hardt og upolert over boka som står godt i stil med det forteljinga handlar om - det umenneskelege slitet på eit japansk fabrikkskip på 1920-talet. For det andre står denne boka som eit sentralt verk i moderne japansk litteraturhistorie. Og for det tredje handlar boka om noko viktig, som også er høgst aktuelt i dag - nemleg utbyttinga av menneskeleg arbeidskraft under nedverdigande tilhøve.

Mykje av det du les om i boka er så grusomt at ein mest ikkje skulle tru det var sant - men det er sant, så ille var det i Japan på 1920-talet, og så ille er det mange stader i verda i dag. Me likar ikkje å tenkja på det, men sanninga er at det meste av vårt konsum i Vesten byggjer på rå utbytting av menneskeleg arbeidskraft i fattige land: komponentar i mobilen eller pc'en din er høgst sannsynleg laga av arbeidarar, ja barn!, med 12 timars arbeidsdag, ingen fridagar, som må halda eit høgt tempo og får sparken om dei blir sjuke. Dei billege kleda dine er sydd av småjenter ein stad i Austen. Leikene du kjøpar til ungane dine til jul kjem frå fabrikkar i Kina der det nettopp er - ja, ungar som lagar dei. Og som forbrukarar - også dei medvitne av oss! - er me veldig flinke til å lukka augene for det. Du viser gjerne fram den nye mobilen din, men vil helst ikkje tenkja på under kva tilhøve og til kva for ein mennneskeleg pris nokre av komponentane er laga.

Alt dette er "Krabbeskipet" ei ubehageleg påminning om. Kort fortalt: handlinga i boka går føre seg på eit fabrikkskip, der krabben som vert henta opp or havet vert hermetisert med det same. Fleire hundre mann jobbar på fabrikken. Tilhøva er elendige, det er lange arbeidsdagar og dei vert behandla som slavar, sett på som dyr, mishandla av oppsynsmannen - profitten står over menneskeliv, fortenesta betyr alt. Jaget etter forteneste reduserer den menneskelege verdien til null - under null! I tillegg gjer forfattaren eit meisterleg grep: det er ingen hovudpersonar i boka, det er ein kollektiv roman, skrive meir som ein reportasje, få av personane har namn, og det er ingen psykologiske skildringar. På dette viset trer det klart fram at den undertrykte arbeidarklassa er ein masse utan korkje namn eller andlet for den som sit i den andre enden og et av dei hermetiske krabbeboksane, som gjev blanke i korleis krabbekjøtet har hamna i boksen, samstundes som denne anonyme massen også - mot slutten av boka - vert forvandla til ein "masse" i positiv forstand - ein masse som veit å slå tilbake!

Straks boka vart publisert i 1929 vart ho forboden. Takiji Kobayashi var medlem av det japanske kommunistpartiet. To år etter at boka kom ut vart han pågripen av politiet, torturert og drepen.

Les "Krabbeskipet", om det er det siste du gjer! Boka har noko vesentleg å fortlja deg. Anten du er kristen eller ateist, sosialist eller konservativ - boka handlar om noko som bør angå oss alle. Den handlar om korleis umenneske behandlar andre menneske som umenneske - og at me bør reisa oss mot uretten.

PS. Eit godt og instruktivt etterord ved omsetjaren Magne Tørring.

Ei diktsamling av Mia Berner? – det må då bli gøy! Du veit ho eldre dama med dei digre raude brillene, ho som hadde så mange elskarar, som ho skreiv om i boka “Fordi det er slik jeg ror”, 81 år gammal, i 2005. No er ho død, og ei samling posthume dikt ligg føre: “Et leskur for vinden”. Dikta (dei fleste av dei, om ikkje anna) vart sett saman på dødsleiet hennar, og har tidlegare stått på trykk i aviser, tidsskrift og bøker. Eit leskur treng me alle når vinden står på. Og det leskuret som Mia Berner har å by på er ikkje av dei verste. Mia Berner har alltid sett meg i godt humør. Og det gjer dikta hennar også.

Mia Berner kastar ikkje vekk tida. Ho tek deg med rett til det veldige, brusande opne havet, slik du finn det på Sørvestlandet, ved Obrestad fyr på Jæren, til ein stad eg sjølv kjenner godt frå mange ferder dit. Næraste øyrike er Shetland:

Det hender noen sene kvelder/her oppe ved fyret/at synsranden mellom hav og himmel/blir snudd opp ned/ Det kunne være himmelens bølger/som slår mot strandens stener/eller havets første stjerne/som glimrer ute ved odden

Ho er åleine her, ser fara etter stokken bli viska vekk i sanden, stansar opp, ho tvingar fram ei ro i kroppen, ho tenkjer på målarinna Kitty Kielland som kom hit år etter år, undrast på: Skal noen noensinne/stå på denne stranden/om bare for en ørliten stund/og tenke/på meg?

I neste avdeling følgjer ei rekkje dikt frå Tjörn, torpet i Sverige der ho levde saman med ektemannen, den finske poeten Pentti Saarikoski, som døydde i 1983. Det er dikt om sakn: Jeg savner ham alltid/når vi er sammen/Men er han borte/langt og lenge/er det savnet/jeg savner

Gjennom desse små tekstane maktar Mia Berner på eit forunderleg vis å bringa denne mannen, denne finske poeten, så nær at han vert lys levande: av ham som sa/at musene i veggen/og skjærebrettets øye/var selskap nok

Eg saksar eit dikt herfrå:

Å sørge over det som har vært/har en grense/Å sørge over det som ikke har vært/er drømmen som forblir/i alt, hos alle, alltid

Samlinga vert avslutta med dikt og notat kring folk og poetar og poesi. Eg tek med endå ein smakebit: Jeg hørte øyenstikkerne/i går kveld/Om syriner/kan man også skrive avhengig av kontekst./Men dikt fra kjøkkenbordet/må du ta skylda for sjøl

Ein stad i boka skriv Mia Berner om dei nakne svaberga ved Obrestad fyr. Her finn ho det “vannet som det går an å drikke, direkte fra øsekaret” – reint, purt. Slik er det med dikta hennar óg.

-- Facts: Samlinga er redigert av Steinar Opstad, som også har skrive etterordet. Grunna dei tekniske tilhøva på bloggen får eg ikkje attgjeve den korrekte linedelinga i Mia Berner sine dikt. Eg gjev helst ikkje terningkast til diktsamlingar.

Dei fleste meiner å vita kven kaptein James Cook var. Men dei færraste veit det, når det kjem til stykket. Så for å ta det først: James Cook var den mannen som segla rundt omkring i verda og planta det britiske flagget flest mogleg stader - i Stillehavet, New Zealand og Australia - og la dermed det fysiske grunnlaget for det britiske imperiet. Intet mindre.

I røynda, for han sjølv og mannskapet hans, vart det kanskje opplevd annleis - ferdene innebar risikable sjøreiser, dei segla i ukjend hav på leit etter eit land som kanskje ikkje fanst (og det ultimate landet, "det siste landet" fanst då heller ikkje), det var som å leggja ut på ei ferd med livet i neven. Ein ting var storm og uver, sjukdom var ei anna fåre.

Og fann dei paradis, så var heller ikkje det bra - opphaldet på Tahiti og andre sydhavsøyer, der livet var lett og mennene vart omgjevne av vakre og nakne kvinner, skar seg heilt og Cook måtte ta harde middel i bruk for å oppretthalda god britisk disiplin og orden hos mannskapet. Cook vart til sist drepen av dei innfødde på Hawaii.

Øistein Hølleland si bok om James Cook og ferdene hans er spanande lesing, godt skrive og passe lang. Den er bygd på Cook sine eigne loggbøker og anna materiale - og eg godtek utan vidare at framstillinga er korrekt.

"Det siste landet" er ei god bok om ein mann og hans historiske tyding.

Det kan diskuterast om dette er skjønnlitteratur eller ei sakprosabok, sjølv kallar Wencke Mühleisen boka ”Jeg skulle ha løftet deg varsomt over” for ”nedtegnelser”. Ho skriv om mora si siste levetid, dødsleiet og tida etter dødsfallet, nært, tett på, detaljert. Men samstundes er nedteikningane heldt i ein skjønnlitterær stil som hjelper til med å skapa den avstanden både forfattar og lesar har bruk for. Såleis vert innhaldet løfta frå det reint private til det allmenne.

Så å seia alle menneske vil før eller sidan oppleva å missa eit menneske som står dei nær – ei mor eller ein far, ektefelle eller søsken. Wencke Mühleisen skildrar dødsprosessen på stundom ubehageleg nært hald, nake og brutalt. Det er vondt å sjå nokon døy, det er vondt å døy, det er skremmande.

”Jeg skulle ha løftet deg varsomt over” er Wencke Mühleisen si historie om si eiga mor sin død. Dei har levd så ulike liv, under ulike vilkår. Boka er såleis ei forteljing om freistnadene på å forstå, om kjensla av å ikkje strekkja til, om avstand og nærleik. Om ønskjet om å få behalda ein siste rest av verdigheit, utan at det kan oppfyllast.

Nokre kritikarar har samanlikna Wencke Mühleisen med Knausgård. Og det kan ein forstå. Her er mykje av den same nærgåande personlege skildringa. Boka byggjer på Wencke Mühleisen sine eigne tankar og refleksjonar kringa mora si død som ho skreiv i ei dagboka medan ho sat ved sjukesenga. Ein kan såleis diskutera om boka er ein biografi eller ein roman.

”Jeg skulle ha løftet deg varsomt over” teiknar ikkje noko einsidig heroiserande portrett av mora. Samstundes kjenner ho korleis mora si død utløyser eit skred av ømheit i henne. Ho skulle óg gjerne vore som ei mor for mor si no, i denne vanskelege prosessen, for å gjera overgangen til døden mildare: "... da tar jeg deg bare i favn og løfter deg varsomt over."

Bokvennen Forlag trommer sammen til en Eldrid Lunden-kveld! I forbindelse med utgivelsen av Poetikk – Tekster til Eldrid Lunden har jeg den glede å invitere til Eldrid Lunden-kveld.

Opplesninger ved Arve Kleiva, Tone Hødnebø, Ole Robert Sunde, Annlaug Selstø, Kjersti Bronken Senderud, Aasne Linnestå m.fl.

Salg av boken Poetikk – Tekster til Eldrid Lunden og en egen “Elevpakke” med bøker som inneholder tekster av elevene til Eldrid Lunden som har en utgivelse hos Bokvennen, Vidarforlaget og Transit.

Onsdag 27.oktober kl 19 i Bokvennen sine lokaler, Universitetsgata 14, 3.etg.

Velkommen skal du og dine bokvenner være!

sjekk ut www.bokvennnen.no

her finner du mange gode bokomslag.

flere er under produksjon!

her er det du finner av eldrid lunden hos bokelskere.no: http://bokelskere.no/finn/?finn=eldrid+lunden&hos=bokelskere.no