Bokelskere.no

I dei ustabile sekunda av livet mitt sat eg og tenkte på Syrias historie. Familien som styrer landet, høyrer til alawittene, ei sjiamuslimsk sekt som dukka opp i Latakia kring 1000-talet. Dei vart sedde på av andre muslimar som vantru fordi dei dyrka imamen Ali, profeten Muhammeds fetter som gifta seg med dotter til profeten, Fatima.

Vi køyrde til den syriske grensa. Her er alt gamalt. Gamle bilar og slitne bygningar. Mange politimenn. Eg fekk den same kjensla som då vi kryssa grensa frå Vest-Berlin til Aust-Berlin. Stalinistisk atmosfære. Du kjenner at du går førti år attende. Politimennene har utslitne uniformer. Åtferda deira uttrykkjer slit og misnøye. Alle frykter alle. Ein del av det menneskelege er fråverande her ved denne grensa.

• Eg er lei av dette livet. Eg trudde vi vart ferdige med Saddam. No er kvar irakar vorten Saddam.

• Draumen min er å sjå Saddam liggja på gata, drepen. Han har øydelagt livet mitt. Han har øydelagt moralen, generasjonen og landet!

Syster mi og dei fem borna hennar flytte til Brasil i 2006. Mannen hennar hadde alt flykta i 2004 etter å ha fått melding om at han kom til å verta drepen av pro-iranske militsar som no var ein del av makta i det nye Irak etter USA-invasjonen. Alle som hadde vore offiserar under krigen mot Iran, var i livsfare.
Men kvifor til Brasil? Av di bror hans budde i Brasil. Han hadde gift seg med ei brasiliansk dame som arbeidde på ambassaden i Bagdad. Så gjennom broren kunne han få invitasjon til Brasil. Då han kom dit, søkte han og fekk asyl. Det er ikkje mange irakarar i Brasil, men mange frå Libanon.
Dei greier seg i Brasil. Dei lever på oppsparde pengar og inntektene frå dei tre sønene. I Brasil må du kunne greia deg sjølv. Og livet er hardt.
Men eg merkar at brasilianarane er positive. Svogeren min likar dei brasilianske menneska betre enn dei irakiske. Han merkar korleis brasilianarane er mykje meir opne enn irakarar og folk i Midtausten. Dei ser ikkje alltid etter vikarierande motiv, og sanninga er ikkje alltid ei anna enn det som vert sagt. Dette er eit stort problem for mitt irakiske folk. Måtte folket mitt verta moderne og opplyst!

Klimaet i Sao Paulo liknar på humøret til Saddam. Uberekneleg, sa Mahir.

Familien min skulle dei neste ti åra få eit splitta tilhøve til Saddam og regimet hans. Men no i 1980 var Saddam Hussein ei stjerne mellom folk. Etter at han nasjonaliserte oljen, vart Irak eit rikt land. Saddam tedde seg som eigar av landet. Han delte ut store summar av inntektene til folket og byrja å byggja popularitet: Han vitja folk heime. Med eitt kom nokon og banka på døra og bad om å få koma inn. Dei opna døra, og der var Saddam!

Då eg flykta, var Irak eit anna land. Irakarane dreiv ap med dei korrupte landa i Midtausten. Folk i Irak såg muting som ein leivning frå den osmanske korrupsjonen. På den tida var Irak eit rikt land. Ein trong ikkje korrupsjon, og straffa for slikt var hard.

• Flagget, det irakiske flagget! svara eg og peika på det, medan eg kjende det som at eg førde meg sjølv til avrettingsstaden. Irakarane som flykta frå Irak eller deserterte, vart dømde til døden etter irakisk lov. Frykt for regimet får meg til å gløyma at eg er norsk statsborgar no, og ikkje irakisk lenger. I den augneblinken angrar eg at eg tok oppdraget frå Dag og Tid med å reisa tilbake til Irak og skrive om situasjonen der.

Han gifte seg med ni kvinner i laupet av livet sitt, så han skulle få mange born og bøta for den manglande stønaden frå si eiga stamme med eigne etterkomarar. Men han skipa ei stamme for fyrste gong I Irak som ikkje var tufta på slekt og blod.

Området Kubaisi ligg i, var busett av arabiske nomadefolk. I denne store øydemarka rådde stammetradisjonen sterkare enn lovene til sentralmakta. Mange europeiske reisande meinte at lovløyse og kaos rådde i området, men for folk som budde i ørkenen, var det ikke kaos som rådde, men stammelover og ørkentradisjonar som dei kjende og kjende seg trygge med. Men lovene var ikke tufta på den franske revolusjonen. Mange menneske leid under manglane til stammelova.

Det verka som om eg hadde hamna på ein annan klote. Denne smilande mannen kunne ikkje vera ein politimann? Eg hadde aldri sett ein politimann som smiler. I mi verd kan ein politimann smila hånleg til meg, men ikkje eit venleg smil.
Ordet «politimann» er eit skjellsord i kulturen og litteraturen vår.

Eg ville at heile dette systemet skulle døy – i staden for å liggja hundreår etter hundreår på dødsleiet og torturera menneska år etter år. Denne verda mangla skaparglede som gjorde at ho var ute av stand til å fornya seg. Denne verda hadde gjort meg sjuk på sinnet – og eg ville forlata henne endå om heile familien min budde her.
Eg kjende med fingeren på eit barberblad som låg i jakkelomma. Det hadde eg alt planlagt. Om dei sende meg tilbake frå Noreg, ville eg skjera over pulsåra, slik at eg kom tilbake til Midtausten att som eit kadaver.

Det eine arabiske landet kasta meg utanfor grensene sine, og blod og død møter meg med det same. Kven skal eg venda meg til, kvar skal eg gå og klaga, kvar skal finna ly i eit framandt lanbd, utan ei krone i lommene mine? Eg bad til ud:
«Eg er veik og hjelpelaus under di store makt. Eg overlèt lagnaden min i dine hender. Eg er veik og overflødig i denne verda. Kvifor skapte du meg? Til liding og tortur? Er det dette livet du gav meg og som du er stolt av? Eg er ikkje takksam for denne gåva. Ta henne frå meg. Få meg til å sleppa å ta imot gåva di.»

Himmelen i Midtausten er still og mørk. Då eg såg han i einsame stunder, kjende eg at han saug meg til seg. Ein otte fylte sjela mi. Eg kjende at det var noko gale med skulen eg var på. Særlig då vi etter ei stund tok til å høyra småsladder om dei som styrde skulen.
Trass i den fredelege fasaden var det nesten ein dagleg krig mellom dei som leidde skulen. Skulen vart styrd frå Iran, og iranarar dominerte skuleleiinga, men nokre arabiske turbanar underviste der òg og var misnøgde. Dei meinte at iranarane tente Iran, ikkje Gud, og at den store ayatollaen såg på skulen som business.

Eg hadde vore eitt år på ein koranskule i Damaskus. Året hadde teke frå meg alle illusjonar om islam. Eg såg på religionen som ein reiskap i hendene på despotar.

Vi irakarar liknar på ein fange i ei celle i eit horribelt fengsel. Fangen brukte tretti år på å grava ein tunnel for å røma frå fengslet til fridomen. Han grov og grov på tunnelen i tretti år heilt til han greidde det, berre for å koma til ei anna celle i det same fengslet.

Da de kommer og henter meg, får jeg håndjern på for første gang i mitt liv. Men jeg er så utslått av alt jeg har vært med på i det siste, at jeg ikke føler noe særlig. Kroppen min er meg likegyldig, smerten og ubehaget angår ikke meg. Jeg har sluttet helt å bry meg. Det eneste jeg klarer å tenke, er at jeg må få snakke med min nærmeste familie og få tilgivelse for den galskapen jeg har vært med på.
Jeg går gjennom korridoren med hendene på ryggen.

Jeg har fremdeles en brist i meg, jeg kan kjenne den, jeg kan se den. Jeg har utforsket den dypere enn noen gang før, og jeg vet nå at den aldri kommer til å lukke seg. Jeg håper jeg kjenner den godt nok nå til aldri å la en religion, en ideologi eller for den saks skyld et enkeltmenneske trenge inn i den og manipulere meg.

Vi er seks i en celle beregnet på to. Men det er ikke innsatte jeg har truffet. Jeg har møtt venninner som har et vanskelig liv, og som tok imot meg og tok seg av meg da jeg var for svak og for nedslått til å sørge for meg selv, uten å be om noe til gjengjeld. Vi gjorde alt vi kunne for å være mennesker sammen og kjempet hvert øyeblikk på dagen mot den umenneskeliggjøringen som fengselssystemet skaper.