Bokelskere.no

Om A Christmas Carol har andre ytra seg her og her og her og her tidlegare.

Det ville vere fint om vi som les forteljinga i samband med Dickensåret 2012 (kitt før og litt etter), ytrar oss her i diskusjonstråden.

Det går fort til jul. Eg opprettar ein diskusjonstråd for den mest kjende av juleforteljingane til Charles Dickens, den som heiter nettopp A Christmas Charol.

Sitat frå boka er samla her, her, her, her og her.

Her er lenkje til heile leseprosjektet.

Til denne - i dobbel meining - mest dramatiske replikken i norsk litteratur kan Ibsen ha soge næring frå Charles Dickens. I kommentarbindet i "Henrik Ibsens skrifter" les vi: "I Dickens David Copperfield har den ulykkelige Martha gått ned til elven for å drukne seg. 'Oh, the dreadful river!' utbryder hun. [...]. I oversettelse: 'O den skrækkelige Flod!'

Kommentarbindet i "Henrik Ibsens skrifter" viser her til David Copperfield: "jf. Davids inntrykk av Mrs. Heep i David Copperfield, som "worked away with those Chinese chopsticks of knitting-needles."

Nest siste bindet av Platons samla verk inneheld Minos (ein kort doalog omsett av Vigdis Songe-Møller) og Lovene (omsett av Tormod Eide). Så vidt eg kan sjå, har dei to omsetjarane klart å formidle Platon til eit moderne norsk. Her lyt ein gjere val, og denne 2000-årsmodellen av norsk er grei nok.

Det som i fyrste omgang slår meg ved innhaldet i Lovene, er redselen for å sleppe impulsar frå andre land og kulturar inn i sitt eige land. Dagens holdningar har djupe røter, med solid støtte frå sjølvaste Platon.

Danskane er heldige som har eit fag som heiter oldtidskunnskap i den vidaregåande opplæringa, for Lovene innehold eit vell avstoff å diskutere i lys av karikaturteikningar og andre aktuelle spørsmål.

Takk til dykk som kom i mål i tide for inspirerande og opplysande innlegg (og når det gjeld godorda til meg, guiritana, håper eg at du ikkje roser bakar for smed, ettersom eg prøver å vise kva for informasjon eg har frå Luis Andrés Murillo, som er redigert den spanske utgåva mi, og det som eg har frå «min eigen hjerne», som eg kanskje før har sagt at elevar skriv når dei skal opplyse om kjelder)!

Eg har, til liks med dykk, fyrst og fremst lagt merke til det rådande kvinnesynet som kjem fram gjennom forteljinga, men òg hovudpersonens forsvarstale for riddarromanane. Skulle slike bøker vere løgn, spør han: «¿habían de ser mentira?». Så ut frå verdsoppfatninga hans er det berre logisk at han kjem med oppfordringa til domprosten og dei andre om å lese nettopp denne typen litteratur. Altså har han så langt ingenting lært.

Så eg har lite å føye til. Eg er einig med annelingua i at vi her kan finne parallellar med andre som handlar etter fiktive verdsoppfatningar. Vindmøller kan vere så mykje, dessverre.

Men domprost, ja: Eg brukte sist dette uttykket om det som hos Cervantes er canónigo. Den spansk-danske ordboka mi, guiritana, seier «kannik; (hist) domherre». Og ein kannik er ein prest ved ei domkyrkje. I spansk er uttrykket med i de canónigo, som nok viser ein litt høg status, for det blir brukt i f.eks. vida de canónigo («sorglaust liv») og bocado de canónigo («lekker, utsøkt matbit»). Fordi eg har avspasering og litt god tid, tillèt eg meg å fortelje at yrket til ein annan person i denne siste bolken er cabrero («gjætar») fordi «geit» jo heiter cabra, og eg kjenner ein latinamerikansk familie som heiter Cabra. Det er litt rart, kanskje.

Murillo kan denne gongen hjelpe oss med m.a. dette:

• Når don Quijote forsvarar riddarromanane, kombinerer han motiv - innsjø, idylliske lundar (eller elyséiske marker), grotter og slott – frå reisa til den underjordiske verda i forteljingane i riddarromanar. Murillo viser til ein episode som vi kjem til (ja, han nemner ikkje oss, han, då) i kap. XXIII i del II, om Montesinos’ hole. Skildringa av grotta skal innehalde trekk frå den estetiske doktrinen i barokken.
• Vi får ikkje vite kven som i kap. L seier «No son malas filosofías ésas, como tú dices, Sancho» (“Det er ingen dårlege tankar som du kjem med der, Sancho”), men enkelte utgåver legg til «dijo el canónigo» («sa dompresten»), noko som i så fall viser at dompresten her tiltalar Sancho Panza med tú («du»).
• Det er ingenting spesielt å kommentere med dei dikta som avsluttar boka. I overskrifta til det fyrste epitafiet i blyskrinet er «Los académicos de la Argamisilla de la Mancha, …», og det skal vere to slike Argamisilla-er i la Mancha, men poenget er visst mest det latterlege i å skulle plassere eit akademi på ein slik plass. Grønvold og Kjær skriv «Kongonegeren», men i originalen står det «El Monicongo», som var namnet både på Kongo og folk derifrå. I sonetten av «el Caprichoso», den lunefulle, les vi om at Rocinante kan kallast overmannen til Brilladoro og Bayardo, som var namna på hestane til Orlando og Reynaldos de Montalbán – som vi skal få høyre meir om i kap. XL i del II.
• Utgåva mi sluttar med *Forse altro canterà con miglior plectio», mens Grønvold og Kjær har «Forse altri canterá con miglior plettro», som – bortsett frå (og dette ser med min eigen hjerne, hadde eg nær sagt) den feilaktige forma canterá for canterà) – er det som står i Orlando furioso (som vi òg burde lese saman). Dette uttrykket set Cervantes om til spansk i det aller fyrste kapitlet i bind II.

Dette er diskusjonstråd for Nicholas Nickleby.

Heile leseplanen for utvalde verk av Charles Dickens ligg her.

Sitat frå boka ligg m.a. her og her.

"Dickens Therapy"
I siste nummer (No. 30, July 2011) av London Particulat. The Dickens Fellowship Newsletter les vi:

Jemima Lewis, a Daily Telegraph columnist, wrote (7.4.11) that during a recent hospital stay, she happened to have a copy of Oliver Twist in her bag and read it all before returning home. She was so happy in Dickens's world, and so distracted from her woes by the cacophonous company of orphans, pickpockets, hypocrites, do-gooders and murderers, that she didn't want to leave it. So when she got home, she kept reading until she had worked her way through the entire canon.

Notisen seier ingenting om korleis det kan gå an å bli spaltist i The Daily Telegraph utan å ha hatt Oliver Twist med i bagasjen.

Det er fullt opp av slike replikkar - som (for å ta ein av dei fyrste eg møtte i kveld) "Want to put that 'ere horse up, do ee?" repeated the red-headed man, leaning on his spade." (kap. V). Kva bruker Norum i sliek tilfelle, då? Austlandsdialekt?

I andre akt blir skruen skrudd hardare til: Helmer seier opp Krogstad, og Krogstad kan øve større press på Nora. Når Nora snakkar med Rank, opplever ho noko anna enn når ho snakkar med ektemannen sin: DEi er fortrulege, dei er jambyrdige ...

Legg merke til at Nora ber om at lampa skal setjast inn. Det er samanheng mellom alle scenetilvisingane og temaet i stykket!

Forresten: Eg har lese mykje om Ibsen og dette stykket men eg kan ikkje hugse at nokon har kommentert desse "halvvejs lægekyndige" fruene som Nora seier at ho har omgang med: "Pyt, - når man har tre børn, så får en undertiden besøg af - af fruer, som et så halvvejs lægekyndige; og de fortæller en jo et og andet." Ho tek seg i det; ho rettar på seg sjølv - ho endrar på setninga og seier at det er "fruer" ho får besøk av. Kva hadde ho tenkt å seie fyrst? Og kva er det slike "fruer" veit om anatomi og helse? Driv dei med abort? Er det til dette miljøet (som Regine i Gengangere) at Nora går når tredje akt sluttar? "Jeg spørger helst, ..."