Bokelskere.no

Eg ser enkelte sterke tendensar til litterær masochisme i denne diskusjonen. Eg for min del les fordi det er så inn i hampen morosamt.

Absolutt. Storkoser meg hele veien og håper den aldri tar slutt. :)

Bøker i samlinga om Johan Borgens liv og forfattarskap

Harlan Coben -Hold tett -Tilgi meg

Mons Kallentoft -Sommardøden

Carter Dickson -Kirkegård til leie

John Dickson Carr -Katt og mus -Heksesabbat -Den sovende sfinksen

Og kven har sagt dette? Fenomenet kan inntreffe før denne alderen!

Takk! Flott! Eg trur at du har rett i at katolsk og kristen her er synonym. Det var forresten berre Fernando som fekk tilnamnet católico av paven, men Isabel hengte seg på.

Som medlesarane sikkert har skjønt, er eg i denne rundt mest interessert i ein del realkommentarar til og utdjuping av referansar i forteljinga om lågadelsmannen frå La Mancha – samtidig som eg set umåteleg stor pris på samandrag og kommentarar frå dykk, for sjølv om eg har vore gjennom innhaldet før, klarer de heile tida å gi meg nye perspektiv på ting eg har prøvd å tileigne meg av innhaldet. Denne gongen har eg få kommentarar til det som konkret skjer, samtidig som eg veit at de har sett sider ved forteljinga som eg ikkje har tenkt over. Derfor har eg den oppfatninga at dette samarbeidet er nyttig for alle partane.

Så: Eg har få kommentarar til det som skjer, og det har ikkje vår kommentarar LAM (Luis Andrés Murillo) heller. Men dette er fangsten (og eg er à jour):

Her møter vi eselskrik, ein marionettspelar, spådommane tile ein ape og gode historier: «la aventura del rebuzno y la graciosa del titerero, con las memorables advinanzas del mono adivino» og «la graciosa aventura del titerero, con otras cosas en verdad harto bueas». Ordboka – PV – seier at titerero er det same som tititerero: «1 dukkemester. 2 circusartist: linedanser; akrobat». Dette skulle vere i orden.

LAM seier at [l]os rebuznos del asno, eselskrik (eller skryt, da, som det heiter i eselkretsar), opptrer i ei rekkje folkloristiske forteljingar.

Og den Andandona somblir nemn i II.25, er syster til kjempa Madaque i Armadis de Gaula. Tenkte eg det ikkje!

Før II.25 er ute, tek don Quijote dei fine orda «Todo podría ser» - dvs. at tidlegare (II.17?) sa han ikkje akkurat dette (med kondisjonalis), men i presens, enkelt og greitt: «Alt er mogleg». Her, i II.25, seier han det altså i kondisjonalis, som G&K set om med «Alt er mulig». Javel, men ein nyanse her hadde gjort seg. For i II.17 seier han «Todo puede ser»: «Alt er mogleg.» Å, ja! Eg har sans for det som annelingua skreiv om kor interessant det er å samanlikne omsetjingar!!!!!!!!!!!!

I innleiinga til II.26 står eit par linjer frå Aeneiden, II.1: «Callaron todos, trios y troyanos», som det heiter på spansk: Så taug dei alle, tiriar og troyanar.

I II.26 høyrer vi om Melisendra, som var gift med don Gaiferos. For å gjere ein lang LAM-kommentar kort: Dette byggjer på ein romance med mytologisk tematikk.

Linjene

Jugando está a las tablas don Gaiferos,
que ya de Melisendra está olvidado

(G&K: «Ved tavlebordet sitter don Gaiteros, / som ganske har forglemt sin Melisandra»)

er dei fyrste verselinjene i eit (anonymt?) dikt om legenda om Gaiferos og Melisendra.

Linja

’Harto os he dicho: miradlo’

(G&K: «Husk mine ord og overvei dem nøie»)

er henta frå romance som begynner med «Oid, señor don Gaiferos» («Høyr, …»).

Linjene

con chilladores delante y envaramiento detrás

(G&W set ikkje desse linjene opp som diktsitat) er henta frå den store lyrikaren Quevado.

Også

Caballero, si a Francia ides,
por Gaiferos preguntas;

(G&W: «Ridder, drager I til Frankrik, / spør da efter Don Gaiferos»)

er henta rå ein romance. Det same gjeld

Ayer fui señor de España … y hoy no tengo una almena
que pueda decir que es mia!

(G&W: «Nylig var jeg Spaniens herre; / nu jeg eier ei den mindste / flek på jord som er min egen.»)

Lesarane måtte altså sitje inne med ganske så mykje referanse! Og eg burde sjølvsagt gå ned frå arbeidsrommet til stua, der W ligg, men eg er så fornøgd med ikkje å liggje etter skjemaet at eg står over.

I II.27 har ikkje LAM kommentarar som er relevante for oss, bortsett frå at Sancho Panzo seier at herren hans er ein rein tólogo, i staden for det korrekte teólogo, men G&K set like fullt om med "teolog". Så går vi glipp av nok der. Sitatet er frå Matt 11.28-30.

Ja, det ligg mykje frå spansk mellomalder og ventar på oss. Under eit kurs i Salamanca insisterte eg på å arbeide med skjønnlitterære tekster, mens dei andre ville diskutere aktuelle ting, som ein dei kalla Michael Jackson. Dette måtte opp på høgste plan på språkskolen, og det enda med at eg fekk drive med litteratur – aleine. Eg starta med romancer, om kjærleiken som overvinn alt, men eg kan ikkje hugse at eg var innom slike som dei som er siterte her. Seinare såg eg eg av dei som heller ville drive med denne Jackson, og ho las faktisk i ei bok. Etterpå såg eg at dette var slik sudoku-bok. Ja, eg heldt fram med mellomalderballadane, og gjekk vidare med renessane og barokk. Og nå er det Don Quijote. Om nokon av dykk finn ting å diskutere i sjølve innhaldet, blir eg gjerne med!

Eg ser at Inés, jeg elsker deg! får rosande omtale av dei bokelskarane som kommenterer boka. Eg er sjølv litt meir reservert fordi eg ikkje synest at Allende klarer å formidle stemninga frå 1500-talet på nokon overtydande måte; eg oppfattar boka heller som uttrykk for moderne tankar om kvinners og urfolks situasjon.

Dette inneber ikkje at eg ikkje til ein viss grad blir fengla av forteljinga om Inés, og ikkje minst skildringane av urinnbyggjarane og måten kolonisatorane behandla dei på (det er berre det at Mario Vargas Llosa klarer dette så mykje betre i El sueño del celta, "Kelterens drøm"). For meg blir personane flate og tørre, og kommentarane som Inés kjem med til dottera Isabel, verkar kunstige og er ikkje med på å skape liv i framstillinga.

Alt i alt blir boka ei uheldig blanding av noko som verkar som populærvitskap og fiksjon. Kanskje ville resultatet ha vorte betre om forfattaren hadde reindyrka éin av sjangrane?

Men det var altså la cueva de Montesinos, som finst på ordentleg (her står det litt meir om staden vi nå er på saman med våre venner). Legenda om Montesinos er det skrive mykje om (som denne boka). Ja, berre resultata på Google-søk etter denne grotta og stoffet rundt kunne få ein til å ta eit fast standpunkt til spørsmålet om AFP når den tida kjem: Sjå berre på denne omtalen – som ligg under dette treffet! Slikt ville det vere morosamt å lese meir om!

Elles hadde eg venta at kommentator LAM hadde vore full av forklaringar på dei mange referansane, men slik er det faktisk ikkje, og dei fleste kommentarane er ikkje interessante for oss (her får de berre tru meg).

LAM opplyser at don Quijote seier at han spurde Montesinos om det var sant, dette at han hadde skore hjartet ut av brystet på sin gode venn Durandarte og gitt det til frøken Belerma, slik Durandarte hadde bedt han om «al punto de su muerte». Spørsmålet hans, seier LAM, uttrykkjer ein sinnstilstand som er stikk motsett av den som han fram til nå har vist overfor riddarpoesien. Denne vantrua som lågadelsmannen mellom draum og visjon legg for dagen her, vil vi sjå parallellen til i Montesinos eiga vantru da han nærmare seg liket til Durandarte. Legg merke til, held han fram, at don Quijote begynner med å halde fast ved på dei detaljane som er aller mest sannsynlege ved utrivinga av hjartet. I forteljinga si kombinerer don Quijote element og personar frå legender om Arthur og Karl den store, etter den versjonen av dei som omhandla den kastiljanske mellomalder-romanceroen. Montesinos, Durandarte og Belerma er personar i dei karolingiske legendene; trollmannen hører til Arthur-legendene. I forteljinga finn vi att element frå enkelte mellomalderversjonar av den overnaturlege verda og av klassiske legender der helten stig ned i helvete. Montesinos er ein helt i den kastiljanske romanceroen. Han er med i legenda om Karl den store, men finst ikkje i fransk litteratur,

Elles er ikkje Merlín «francés», som Montesinos påstår, men bretonsk eller walisisk. LAM viser til lange diskusjonar om diktet «¡Oh, mi primo Montesinos!»; her skal ha Cervantes ha henta stoff frå eldre romances. Men også LAM legg band på seg: I ein samanheng orkar han visst ikkje forklare meir, han heller, for han seier: «Por razones que no importa aclarar aquí, …» - av årsaker som vi ikkje treng å forklare her, … Men, og her er noko for oss: Også Amadís de Gaula dreiv med slike hjarteskjerande syslar; o m han døydde, skulle væpnaren Gandalín skjere ut hjartet hans. Tenkte vi det ikkje; det er lenge sidan vi har hørt om Amadís nå!

Til slutt opplyser eg berre at LAM fortel at Cervantes skal byggje på «rumores populares» når han skriv at Belerma hadde ei frue som heitte Ruidera, og at Durandarte hadde ein væpnar som heitte Guadiana, og at Merlin forvandla dei til innsjøar, ei burlesk etterlikning av dei mytologiske forvandlingane (som hos Ovid, da, sikkert).

Fullstendig einig med deg!