Bokelskere.no

Så er dQ kvitt både hertugparet og Altisidora. Og det er her, i II.48, at det store kjem:

La libertad, Sancho, es uno de los más preciosos dones que a los hombres dieron los cielos; con ella no pueden igualarse los tesoros que encierra la tierra ni el mar encubre; por la libertad, así como por la honra, se puede y debe aventurar la vida, y, por el contrario, el cautiverio es el mayor mal que pude venir a los hombres.

Bjørg har lagt inn Ws versjon under “Godt sagt”, men eg tek han opp att:

Friheten, Sancho, er en av de mest dyrebare gaver himmelen har gitt menneskene; med den kan ikke skattene som jorden skjuler eller havet dekker, sammenlignes; for friheten, som for æren, kan og bør man risikere livet. Fangenskapet er derimot det største onde som ramme menneskene.

Ein kjenning som eg har, kjente Franco-regimet bokstaveleg talt på kroppen. I samband med Don Quijote-jubileet i 2005 sa han til eit medium at under diktaturet var Don Quijote ein inspirasjon i kampen. Var det dette sitatet han tenkte på? Eg har sett fyrste delen av det – «La libertad, Sancho, es uno de los más preciosos dones que a los hombres dieron los cielos» – skriven inn på ein vegg på universitet i Salamanca, ironisk der Franco ein periode hadde hovudkvarteret sitt. Det gjorde inntrykk.

I lys av debatten om det fleirkulturelle, eller kva ein nå skal kalle det, er det like viktig å gå vidare her, til det som dQ og SP seier om “Santiago Maurerdreper” og slagordet “Santiago, og lukk Spania!” («don San Diego Matamoros» i originalen; verbet matar betyr å drepe). SP spør, og med rette: “Er kanskje Spania så åpent at de ter nødvendig å lukke det, eller hva slags seremoni er dette?”

Ja, her er det mykje vi kunne ha diskutert, også narratologiske sider. For her (II.49) får vi høyre at nokon seier («For Guds skyld, don Jerónimo, mens vi venter på maten, la oss lese enda et kapittel av annen del av Don Quijote av la Mancha»). For det gjer jo vi òg, les eit kapittel i andre delen av Don Quijote, meiner eg. Men dette er altså nok eit spark til den falske utgåva som vart nemnd heilt fyrst i II.

Knallbra! Sånn skal det gjøres! :)

Jeg skal absolutt lese mer av M.R. James.

Lite. Har det meste i hovudet.

Her er skjønnlitterære bøker frå 2011, litt hulter til bulter pga.teknisk feil. Det var eit godt leseår.

Faglitteratur som eg las i 2011.

Hertugen held fram med å lure dQ, og SP vil heller vere væpnar hos dQ enn guvernør. I II.54 møter SP på seks utanlandske pilegrimar ; eg måtte faktisk få hjelp av kommentator for å skjønne at «¡Guelte! ¡Guelte!» var rop om det tyske Geld, altså pengar. Ein av pilegrimane er Ricote (som Sancho Panza er dette eit namn med røter i folketradisjonane, seier LAM), kjøpmannen i hans eigen landsby, og altså det som W kallar «maurar», men som hos Cervantes er morisco, ein døypt maurar. Ricote måtte flykte frå landet pga. el bando de su Majestad, «hans Majestets edikt»: I åra 1609–1613 måtte dei kristne maurarane dra frå dei forskjellige regionane i Spania, seier LAM. I Aftenposten i dag (31.12.2011), skriv Dorte Skulstad og Knut Aukrust, forfattarane av Kulturmøter i spansk historie og Spansk gullalder og arven fra jøder og muslimer, om korleis erfaringane frå Spania og Portugal, som utviste jødar og muslimar etter 1492, er aktuelle i dagens norske debatt om kulturelt og religiøst mangfald. Tilfeldig? Eller er det trolldom ute og går?

Etter eit stort og rikt måltid fortel Ricote meir, m.a. at han skal hente ein skatt, og SP fortel om kva som hendte med kona og dottera hans. Den Pedro Grigerio som blir nemnd i slutte av kapitlet, heier i II.63, 64 don Gaspar, har LAM funne ut.

I II.55 dett SP og eselet ned i ei kløft. SP slår fast at helsa var «bueno, entero y católico» (W: «helsen var god og frisk og katolsk»); kva som ligg i det katolske elementet her, skjønner eg ikkje. SP bruker eit spansk ordtak som er så fint i original: «Todos los duelos con pan son buenos», for her rimar duelos («smertar») på buenos («gode»). «Alle smertar blir gode med brød,» står det, rett fram. W skriv fint «Med mat er alle smerter lettere å bære». I fortvilinga si nemner SP ei prinsesse Galiana, som LAM seier var ei maurisk prinsesse i legender og romancer.

«Tilfeldigvis» blir SP oppdaga av dQ, som dreg til borga til hertugen etter hjelp. Når hjelpemannskapet kommenterer at på denne måten burde alle dårlige guvernørar forlate guvernørskapane sine, er det nok ein liten kommentar frå Cervantes som ligg gøymd her.

I II.56 kjem sQ i kamp med lakeien Tosilos for å forsvare dotter åt doña Rodríguez, også dette eit ledd i hertugparet sine planar for å lure vår helt. Her opplever vi vel nærmast ei gammaldags riddarturnering, slik vi kjenner arrangementa frå Sir Robert Scotts Ivanhoe, noko dQ tydelegvis er meir innretta på enn motstandaren, som berre tenkjer på henne han er forelska i. Og så mykje er dQ inne i fantasiverda at han her som elles legg skylda for utfallet på trollmenn. Eg held med dQ når han i II.57 vil forlate hertugen og hertuginna. Ingen hadde kanskje rekna med at Altisidora ville begynne å syngje ein frekk song. Denne teksta er nok forfatta av Cervantes utan spesielle allusjonar til samtidige dikt, for LAM har ingen annan kommentar enn at refrenget om «Cruel Vereno» viser til Orlando furioso, songane 9 og 10, der Vereno forlét kona si, Olimpia, på ei aude øy. At Altisidora blir forlaten, er sjølvsagt ein parallell til kvinner i same situasjon, som Ariadne og Dido, og altså Olympia. Altisidora samanliknar seg sjølv, under diskusjonen om kvar strømpebanda har vorte av, med han som gløymde å telje eselet fordi han sat på det, og dette seier LAM er ein referanse til eit kjent eventyr, utan at eg heilt klarer å ta det i farten.

Godt nytt år til alle (om vi no kan ta så hardt i – vi er langt færre enn da vi starta) Don Quijote-lesarar!

I gamle dagar var katalogen Årets bøker eit sikkert og gledeleg førjulsteikn. Å, det å kunne sitje der med penn og krysse av bøker som ein ønskte seg til jul ... Eg trur ikkje at forlaga samarbeider på denne måten lenger. Dumt for oss bokelskarar - og det er jo oss dei lever av!

Ja, slik blir det. Her hos meg har vi tjukk l, så det blir f.eks. vøl i presens, men vørt i perfektum partisipp.

Jo, vanleg norsk ord, dette: vyrde og vørde er same ordet: leggje vekt på, bry seg om, akte m.m.

Nei, ikkje ennå. Å, så mange bøker ein skulle ha lese ...

Takk for tipset!

Dette verset er utgangspunktet for tittelen på Ole E. Rølvaags mektige epos om innvandringa til Amerika, I de dage - (i omsetjing til engelsk: Giants in the Earth).