Bokelskere.no

Framhaldet i soga om Clyde Griffiths og den blinde og omsynslause strebinga hans. Clyde kjem frå ei fattig og religiøs familie, men drøymer om eit liv i rikdom. Den amerikanske draumen, med andre ord. Når han kjem i kontakt med den velståande onkelen sin, som driv ein skjortesnippfabrikk i ein liten by nord i delstaten New York, virkar det som om målet er innanfor rekkevidde. Men nevøen og arvingen er ikkje interessert i konkurranse om fabrikkeigaren sin gunst, og Clyde blir igjen halden nede.

Det er ikkje berre i det økonomiske at Clyde ynskjer seg framgang, det sosiale er minst like viktig. Det å kunne menge seg med fiffen, å vere ein person som blir nemnd i avisene sine sosietetsspalter, det er noko av det gjevaste han kan tenke seg. Når han vinn sympati og etterkvart også kjærleik hjå rikmannsdattera Sondra, verkar alt å vere i boks. Det er berre eit problem, han har også eit løynleg forhold til fabrikkjenta Roberta, og ho er gravid. Korleis i alle dagar skal han vri seg ut or denne knipa?

Vendinga historia tek skal vere inspirert av ei verkeleg kriminalsak i USA tidleg på 1900-talet. Dermed får delar av boka også preg av å vere ein slags kriminalroman, med ein skarp politimann som gjer eit brukbart stykke detektivarbeid, og ein skurk som prøver å skjule spora sine. Om han hadde ynskt det, kunne forfattaren har gjort mykje meir ut av dette aspektet ved forteljinga. Men det var nok ikkje meininga at krim og spaning skulle vere hovudingrediensen her.

Tittelen til boka meir enn antyder at det ikkje gjeng så bra til slutt. Det er vanskeleg for Clyde å skulde på andre enn seg sjølv for at det gjeng som det gjeng, likevel så er det også omstende som han ikkje er herre over som gjer det ekstra vanskeleg for han. Den amerikanske draumen endar i tragedie, både for hovudpersonen og for mange rundt han. Sterk attrå og veik moral kan nok vere ein dårleg kombinasjon, og her får ein tydelege døme på det.

Alt i alt ei god bok, litt omstendeleg til tider, men med mange gode personkarakterestikkar og med interessante samfunnsmessige problemstillingar. Det overraskar meg litt at det ikkje er fleire bokelskarar som har boka i samlinga si. Er dette ein «gløymd klassikar», eller er det slik at boka ikkje er god nok/interessant nok for den moderne lesaren?

Jeg har lest dem, veldig lenge siden. Husket det med drapet når du skrev om det her.

Takk for påminnelsen! Disse bøkene leste jeg da de ble utgitt i Bokklubben i 1978, og likte dem bare så måtelig. Det er nok grunnen til at jeg først nå registrerer dem i boksamlinga mi: De står ikke lenger i hylla her i heimen. Med jamne mellomrom har jeg måttet foreta utrenskinger for å få plass til nye bøker, og Dreiser er nok en av dem som havna på loppis e.l. lenge før Bokelskere så dagens lys. Jeg mener å huske at jeg fant "tragedien" nokså langdryg og kjedelig.

Alf Prøysen fortalte en gang at boka gikk som føljetong i et blad, sannsynligvis Arbeidermagasinet, og at hele bygda fulgte intenst med i handlingen og kommenterte og diskuterte hvilken skjebne Clyde gikk i møte. (På norsk het han "Glyde".) Det ble nærmest et kappløp om å få lest siste episode, og førstemann var raskt ute på bygda med nyheten: "Nå er'n Glyde kømmi i stol'n!"