Bokelskere.no

Eg liker innimellom å søke opp info på nettet om detaljer i bøkene eg les. Spesielt i Steinbeck sine bøker, som eg har lest ein del av siste året, dukker det ofte opp opplysningar som eg tykkjer er moro å finne ut meir om. For eksempel Sam Malloy som, når han vil gi den flottaste presangen han kan tenke seg, gir bort ei veivstang og stempel frå ein 1916-modell Chalmers. Hadde aldri høyrt om dette bilmerket før (som eg kan hugse, i alle fall), men her er i alle fall eit bilete av ein 1916-modell av dette merket.

Men sjølv om eg ikkje kjenner bilmerket, så er eg jo, i det minste overfladisk, kjend med den svenske tekniske høgskulen med same namn. Det opphavelege namnet til denne institusjonen var "Chalmerska Slöjde Skolan" og blir derfor i enkelte norske akademiske kretsar humoristisk omtalt som sløydskulen, sjølv om "slöjd" i det opphavelege namnet nok var eit mykje vidare omgrep enn det vi på norsk assosierer med sløyd.

Når Chalmers då dukka opp som bilmerke i denne boka, assosierte eg då dette med sløyd, og tenkte for meg sjølv at det kanskje kunne vere ein ola-bil (i min barndom heitte dette kassebil, men no tyder visst kassebil ein form for varebil).

Doc siterer fleire vers av eit dikt på slutten av boka.
Dette er eit indisk kjærleiksdikt frå 1000-talet.
Litt om bakgrunnen for diktet her, og den fullstendege omsetjinga som Doc siterer frå her.

Takk for begge trådene! Steinbeck-"elsker" som jeg anser meg for å være: Må innrømme at jeg ikke la særlig vekt på dette diktet som Doc leser i den vakre slutten av boken. Håper det er snakk om de tre vers som er med i min utgave er Pax forlag 1998. Og er oversettelsen til Nils Lie. Boken er opprinnelig fra 1945. At den ble "renewed" i 1973 av Elaine Steinbeck, Thom Steinbeck og John Steinbeck IV i 1973 har gått meg hus forbi. Den første norske utgaven kom på Gyldendal i 1979. (Sies det i min utgave, jeg tror den kom før!).
Det var den jeg skulle beholdt.
Har nok lest utgaven til Pax et par ganger, dog ikke så mye at "limingen" i ryggen (angis å væe innbundet) har revnet.

Når blei hamburgerar, eller heller nemninga "hamburger" vanleg i Norge? Eg hugsar det som at dette blei vanleg litt før midten av 1980-talet, men så må eg føye til at min oppvekst var i lett landlege strøk. Eg ser ikkje bort frå at ein åt hamburgerar i byane lenge før dette.

Doc er på reise i kapittel 17, og her legg han i seg av både hamburgerar og (grøss) øl-milkshake. Har sjekka i den engelske teksta at det faktisk er dette han får. Men i den norske omsetjinga i mi utgåve av boka, av Helge Skolem, et han karbonadesmørbrød i staden for hamburgerar. Utgåva mi frå Fredhøis er frå 1989, og på tittelbladet gjeng det fram at copyrighten til omsetjinga også er frå 1989.

I den nyare utgåva frå 1998 på Pax forlag, er det faktisk hamburgerar Doc et. Men i denne omsetjinga, av Nils Lie, får han ikkje øl-milkshake, men i staden noko som sikkert er minst like vemmeleg, øl-iskrem. Merkeleg, tenkte eg, for i 1998 var jo også milk-shake godt innarbeidd i Norge (eg meiner eg drakk min første på slutten av 70-talet).

Men når eg blar litt i nasjonalbiblioteket finn eg at den første omsejinga av boka til norsk er av Nils Lie i 1946, altså same omsetjinga som ligg til grunn for 1998-utgåva. Var det alstå slik i 1946 at ein ikkje kunne vente at publikum visste kva ein milk-shake er og derfor oversatte det til iskrem, medan "hamburger" var eit kjent begrep? Eller var også "karbonadesmørbrød" ukjent i 1946 slik at ein like godt kunne halde seg til den formodentleg eksotiske hamburgeren?

Ja ja, her i heimen hadde vi forøvrig heimelaga hamburgerar til middag i dag. Finnest ikkje makan. Men øl-milkshaken ventar eg med, på ubestemt tid.