Bokelskere.no

Fantasy er den sjangeren eg kosar meg aller mest med. I mine auge er Gaiman betre enn Dostojevskij. Eg føler meir velvære med å lese Pratchett enn med Austen. Og eg går heller til sengs med Robert Jordan enn Hemingway. At sjangeren er uglesett trur eg eigentleg er meir ei myte enn ein realitet, men det kan hende at ein del styrer unna sidan ordet fantasy kan høyrast litt naivt og barnleg ut. Derfor nyttar ein gjerne sjangernamn som "magisk realisme" eller "dystopi" for å appelere til eit større spekter (og sjølv om det kanskje er snakk om litt ulike genrer så kan ein vel vere einige i at essensen er lik, ja?)

Du lurer på kvifor det er eldre klassikarar som vert plukka ut til felleslesing. Tja, kanskje det ser litt flottare ut i boksamlinga, men mest truleg handlar det meir om litterær modning. Ein ynskjer å utforske kva "stor litteratur" er for noko, og velgjer derfor romanar som har fått ein fast plass i den vestlege kanon (og der er fantasy ein smule underrepresentert).

Sjølv om eg er glad i fantasy føler eg at klassikarar høyrer meir heime i ein lesesirkel. Slik eg ser det er skilnaden på å lese fantasy og "tyngre" litterartur at målet med fantasy er "reisa" og "opplevinga" - det å leve seg inn i ei verd som skill seg frå vår eiga. Undervegs kan ei støyte på mykje som er verdt å snakke om, og forventningane til kva som skal kome, men når boka eller serien er ferdig er det lite å seie. I alle fall samsvarer dette med mi eiga lesing av fantasy. Samtlege av Harry Potter bøkene har vore diskutert flittig, men etter at den siste boka var lese, vart det ikkje sagt noko meir.

Med klassisk litteratur forheld det seg på ein anna måte. Ein kan vere på den same "reisa" som i fantasylitteraturen, men ein sitter ofte igjen med noko meir. Nye innfallsvinklar dukkar stadig opp. Ein kan ha ei feministisk eller imperialistisk lesing av t.d. Jane Eyre som vil gjere mykje for oppfatninga av verket, men ei liknande lesing av Twilight vil truleg ikkje ende i anna enn i den same kranglinga om det er vampyren eller varulven som bør gifte seg med den merkelege jenta.

Men sjølvsagt finst det unntak, og Tolkien, som du nemner, er eit godt eksempel på noko som kan vere verdt å sjå nærare på frå ulike vinklar, til dømes kan ein lese Ringenes Herre som eit religiøst verk, eller kanskje ha ei marxistisk tilnærming.

Om det skulle dukke opp ein lesesirkel med fantasy som tema, er eg interessert.