I eit hòl i marka budde det ein hobbit. Ikkje eit ufjelgt, skitvore og
vått hòl, fylt med makk og sure eimar, og heller ikkje eit turt, bert
sandhòl utan noko å sitje på eller ete; det var ei hobbithole, og det
tyder trivsel.
Ein dag får den svært heimekjære og ordentlege hobbiten Bilbo Skrepping uventa besøk. På dørhella står tretten dvergar og ein trollmann, som vil ha han med på eventyr. Og ikkje kva eventyr som helst – dei skal vinna attende ein tapt skatt frå dragen Smaug. Dei set ut saman, men støyter på mange hindringar og farar allereie før dei når Einsamberget og drageskatten. Den minste av dei alle viser seg ofte å vera den motigaste, og til slutt den som kan stå i mot freistinga frå drakeskatten.
Hobbiten er ei barnebok, og sjølv om den på mange måtar skil seg frå den noko moralistiske tendensen i mange barnebøker skrivne tidlegare (særleg i viktoriatida), er det kanskje ikkje kampen mot tussar, dragar og troll som er verst, men kampen mot havesykja. Eg var på eit seminar om insiprasjonskjeldene til Tolkien i høve Hobbiten, og der vart det påpeikt at me svært ofte les Hobbiten i lys av Ringenes herre (The Lord of the Rings, Ringdrotten), og dermed vert det fokusert meir på ringen, på alvane, på tussane (seinare: ork) og plasseringa av hendingane her i høve den store soga. Det har eg prøvd å unngå i lesingi denne gong, og finn at i nett språket i min versjon gjer det noko enklare. Ringen, som Bilbo vinn her, og som vert so sentral i Ringenes herre, måtte Tolkien legga til på eit seinare tidspunkt.
Opninga sitert over er ei av dei best kjende i litteraturen, og starten på eit eventyr som enno varer mange tiår etter. Og opninga tek seg ikkje dårleg ut i omsetjinga til Eilev Groven Myhren heller, som har utnytta fleksibilteten i nynorsk (utover dagens grenser) til å presentera folkeslag og eventyr på ein levande og engasjerande måte. Det noko konservative språket til forteljarstemma passar godt med miljøet i romanen, som er plassert lenge før vår eigi tid, om enn kanskje i vår eigi verd (det er fleire av kommentarane til forteljarane som kan leia til ei slik tolking). Skal ein lesa noko anna enn originalen, byr denne omsetjinga på mange vakre stunder.
(fyrst publisert her)
Sist sett
