[...] jeg må få ta meg av noen, hva er ellers poenget med å leve?
Anna-Maria betraktet familien sin. Hvordan hadde det seg at bråket la seg straks hun ble fjernet fra ligningen? Hvorfor kunne de ikke ta dette ansvaret for hverandre hele tiden?
Til å bli gal av, tenkte hun. Jeg elsker dem, men jeg blir gal.
Sven-Erik kjente at han måtte komme til saken. At Simon snart ville begynne å gråte, og deretter kunne samtalen spore av i en hvilken som helst retning. Han hadde mange ganger opplevd menns gråt som enten førte til at de fortalte ham hva som helst, eller til at de lukket seg for alltid fordi de hadde vist egen svakhet de selv ikke kunne bære.
Tenk om folk flest kunne skjønne denne enkle ligningen, utbrøt Sven-Erik. - Hvis du kjøper billige smuglersigaretter, eller sprit eller diesel eller litt amfetamin til lørdagskvelden. Da klargjør du banen for en masse kriminelle elementer som tar over den lukrative virksomheten. Deretter er det disse som skyter folk på gata og selger dop i skolegårdene. Og da for fanken, begynner folk å rope på politi.
Nei, tenkte Rebecka. Det husker jeg ikke. Jeg har et filmteam inne i hodet mitt som klipper sammen mine verste stunder, alle mine flauser og pinligheter. Så kjører de den filmen om og om igjen i hodet mitt. Til og med sånt som skjedde da jeg var fjorten.
Ofte sier han: "Violette, jeg vet ikke hva du og Gud har snakket om i dag til frokost, men det virker som om du er veldig sint på ham." Og jeg svarer alltid: "Det er fordi han aldri tørker av seg på beina før han kommer inn."
Ja, Violette, fortiden er som gift for nåtiden. Å tenke på noe om og om igjen er å dø litt for hver gang.
"Den som slutter å være en venn, har aldri vært det. Jo mer mitt hjerte tenker på det, jo dypere stikker såret." (Valérie Perrin: "De tre", s. 440)
Tittelen "De tre" viser til tre venner, Nina, Étienne og Adrien. Dei blir kjende med kvarandre første skuledag i femte klasse i 1986, kjem frå ulike bakgrunnar og er også svært ulike. Likevel held dei saman i tjukt og tynt i mange år, og er saman både på skulen og i fritida. Tre svært ulike ungdommar i eit nydeleg vennskap. Men noko har på eit tidspunkt skjedd. Noko som gjorde at dei tre ikkje har med kvarandre å gjere lenger.
Kapitla skiftar mellom ungdomstida deira på 1980- og 90-talet, og romanens notid, som er 2017. I kapitla frå 2017 er det ei kvinne som kjende desse tre som ungdommar som fortel i eg-form.
Tre spørsmål driv lesaren framover: Kven er kvinna som snakkar i eg-form? Kvifor har det nære og svært gode vennskapet mellom dei tre gått i oppløysing? Og kva skjedde eigentleg ved tjernet den sommarkvelden for så mange år sidan? Samstundes som dette er ei forteljing om eit nært og rørande vennskap, er det òg ei forteljing om opprullinga av det som ser ut til å vere ei kriminalsak.
Perrin skriv godt, og greier med denne romanen både å dra meg gjennom 600 sider raskare enn eg nokon gong tidlegare har lese ei så tjukk bok, gje meg ei særs god lesaroppleving, og ikkje minst gjere noko eg liker ekstra godt at skjønnlitteratur gjer med meg: Gje meg nye perspektiv på verda og folk rundt meg.
Berre mellom ein og nokre få prosent av befolkninga oppfyller kriteria for autisme. Men svært mange, kanskje dei aller fleste, pleier å kjenne seg igjen i dei autistiske trekka.
[...]
Men: Autisme inneber per definisjon vanskar, og omfanget av dei er lett å gløyme om ein byrjar å la det gå inflasjon i bruken av omgrepa med eit "eg har visst ogå eit snev av autisme" eller eit "sånn er det jo for alle!". Sjølv om det berre er på spøk Det er nemleg ikkje sånn for alle.
Det handler slett ikke om tingene som er mistet. Det hanlder om menneskene som mistet dem.
Ein gong skal eg sjå tilbake
og tenkje: dette livet har eg levd.
Då skal eg gråte elvar.
Då skal eg le fuglar.
Då skal eg sleppe hammen og
flyge over hava som ein tanke og
lande mellom duvande tareblad
som ei stor kjensle av sona vanvit
og trutna kjærleik -
og der, i vatn og sollys
skal det framkallast, endeleg frigjort
frå alt som aldri vart
Eg ser meg sjølv, 15 år.
Eg går bort til meg sjølv og tenkjer: skal eg seie noko?
Eg ser ikkje opp, er for oppteken,
ansar meg ikkje.
Eg tenkjer: skal eg rope? Vil eg vite?
Eg dreg berre pusten, formar ord - og teier.
Høyrer på songen. Endrar ikkje orda.
Og legg på ei andrestemme
Eg kjem frå ein stad der vinden seier seg sjølv.
Gjer seg ikkje til, seier det han seier så det pip mellom novene, susar i nakne og
krumbøygde rogner, brusar og buldrar, symfonisk og salt.
I sengene vaknar det nakne hjarte. Dei gjer seg ikkje til, vaskast der saltvatn
sprengjer og flør. Står opp i trehus, går knirkande trapper og ser gjennom glas
med gråkvite render på lys som minkar og veks.
Eg kjem frå ein stad der båtar går ut i grålyse timar, der grå mus raslar i gulgammalt
gras. Det finst steingardar der og sprokne, opprivne kystar og sjeler. Folk veit
ikkje kva dei skal seie. Men vinden sier seg sjølv.
Husker du, sa du.
Jeg sier ennå: Hele tiden.
Ting som trengte i dette toneleiet. Tok oss ut av følelsen. Du
stirret på meg, jeg glemmer det aldri. Å være to har forandret
våre navn.
Jeg vil den langsomme kjærligheten
vi i julidagen
mot hvit sand
gresset
mot knallhard klippe
alt dette
Kjenner du det?
sol over hele ansiktet ditt
at den stråler mot deg som ny dag
at i verden; når drømmene sprekker opp i lys, er det morgen
at å be er å begynne på nytt
eplet
eg bit i eplet mitt
smaken er søt og gul
tennene tygg, tunga smattar
då det første mennesket
beit og åt
av det første eplet
plukka frå det første epletreet
i den første frukthagen i verda
smakte det akkurat likt
det eg kjenner på tunga no?