Bokelskere.no

Og i dag var det eit radioprogram om Selma Lagerlöf og Nils Holgerssons underbara resa genom Sverige. Så godt å høyre stemmene frå Laurdagsbarnetimen igjen! Kanskje blir det Mårbacka-tur til sommaren ...

Trilogien.

Ja. sikkert. Han er ikkje den fyrste som gjer slik. Falske venner heiter dette.

Nei. At finsk er eit meir syntetisk språk enn norsk, har ingenting å seie for rikdommen i dei to språka.

Nei, ikkje alle er einige om at engelsk er rikare enn norsk.

Interessant eksempel frå Hamsun! Etymologisk har ikkje det norske fjell og det engelske field (jf. norsk felt) samanheng med kvarandre. Engelsk har ingen ord for "fjell" som kan forvekslast med field.

Kvar seier dei det, då, og kva byggjer dei på?

Miskunn og nestekjærleik - nærmare bestemt med den miskunnsame samaritanen som utgangspunkt - var tema for Humanistisk seminar hausten 2009. I denne vesle boka er innlegga samla saman med ein del andre tekster. Innfallsvinkla er ulike, men har likevel mykje felles: Sjølv om vi her kan lese korleis katolikkar, gresk-ortodokse, lutheranarar og andre oppfattar Jesu likning om samaritanen som ikkje gjekk forbi eit anna menneske i naud der nede i vegkanten, samlar dei seg om holdninga til individet, til "den andre", for å nytte eit uttrykk hos Levinas, som jo står sentralt i vår tids filosofidebatt. I liten grad lyfter dei perspektivet opp på samfunnsplanet. Eg ser likevel inga motsetning mellom å handle som samaritanen (bidragsytarane - takk for at svenske og danske tekster får stå i original! - har høgst ulike tolkingar av likninga) på individplanet og arbeide for politiske løysingar på lidingar som skriv seg frå sosioøkonomiske forhold. Eg liker denne boka, tvers igjennom seriøs som ho er, også så mangearta i tilnærminga.

Ei av desse vanlege bøkene med kortfatta - men ofte, i denne samanhengen, nok - informasjon om ein by og med mange og vakre biolete. Og som vanleg: Ingen bilete med regn. Her kan vi lese om og sjå bilete av gammalt (bymuren, Santa María del Mar) og nytt (OL-stadion, fjernsynstårnet) og ikkje minst alt som i Barcelona er signert Gaudí. Ikkje min favoritt, Gaudí, så derfor er inntrykket mitt av byen litt prega av dette. Elles: bomane på Les Rambles, Mirò på Les Rambles, El Palau Nacional, alle plassane - jo, då, Barcelona er verd ei reise, og boka får minnet om byen til å bli ein syntese av verkande føter etter traskinga, bildurane i øyra, den nydelege katalanske maten og altså desse stadene som er fotograferte som dei reinaste idyllar, alle saman.

Eg har ikkje sett på fjernsyn sidan Oliver Twist gjekk i jula, men måndag skal eg sjå Mord på Orientekspressen. Interessant er det at dette dreier seg om filmariseringar av litterære verk som eg er glad i. Men eg bruker fjernsynet til å sjå ein dvd-film kvar fredag, for tida serien om Roma. Fjernsyn eignar seg betre til slikt enn datamaskina, synest eg. Valet eksisterer i grunnen ikkje for meg, sjølv om eg godt kunne ha klart meg utan fjernsyn, men eg kan ikkje tenkje meg eit liv utan familien min - som - av grunnar eg ikkje skjønner - vil behalde fjernsynsapparatet.

Bøker på språk som eg ikkje kan, vil eg helst lese på norsk. Altså: Anten på norsk eller i original. I original les eg norrønt, islandsk, dansk, svensk, færøysk, engelsk, tysk, italiensk, fransk og kastiljansk. Når eg les tekster på angelsaksisk, klassisk gresk, latin og russisk lyt eg bruke ordbøker og grammatikkar, men det går. Greske og latinske tekster finst i mange gode tospråklege utgåver (originalspråket pluss fransk, tysk, italiensk eller engelsk). Det er då så artig! I dag har eg kasta meg over katalansk.

Her kan eg vere einig med deg. Eg har gjennom fleire tiår lese om Miss Marple, Hercule Poirot, Sherlock Holmes og Maigret med stor glede. Eg deler den kritikken mange har retta mot bøkene om desse heltane mine fordi slt skjer innanfor eit borgarleg univers der harmonien blir oppretta att etter at den skyldige er avslørt. Samtidig meiner eg at ein kriminalroman, som eg helst liker å kalle sjangeren, ikkje nødvendigvis blir betre om forfattaren trekkjer inn andre faktorar enn dei individualpsykologiske for å analysere brotsverket og forbrytaren, men prøver å finne årsakene i samspelet mellom det personlege og det sosioøkonomiske. Så derfor seier eg som deg: Det er ikkje eit spørsmål om ja eller nei til kriminalromanar, nei. Inntrykket mitt er at romanfigurane i mange moderne kriminalromanar er flate som fjøler og at forsøka på å gjere dei interessante er klønete og kunstige.

Og kjærleik? "What should writers have done if there hadn't been marriage and death?" sa professor Bjørn Tysdahl i ei førelesing om Arnold Bennets Anna of the Five Towns på Universitetet i Oslo hsusten 1994. Og her kunne ein vel føye til love ...

Som alle andre bøker: Dette er ei bok av si tid - og blir ikkje dårlegare av den grunn. For ein strålande pedagogisk idé å lære bort svensk historie og geografi gjennom skjønnlitteraturen, med ein overordna pedagogisk bonus til hovudperson og lesar! Boka vekkjer minne, frå dramatiseringa i Laurdagsbarnetimen i gamle dagar, der særleg scenene med tranedansen og Kebnekaise gjorde inntrykk. Eg kjøpte boka i Laholm sommaren 1988 og har lese i ho på reiser til og i Sverige. Så vart slike reiser litt meir underbara ...

I dag, 23. april, Sankt Georgs dag, er verdas bokdag - og tragisk nok Shakespeares dødsdag. Gratulerer (med bokdagen, altså)! Bokdagen starta i Barcelona, så derfor har eg i dag lese ferdig ei bok om denne byen og skal ta fatt på ei lærebok i katalansk. Og sjølvsagt lese vidare i Don Quijote!