På tur til Island for eit par veker sidan lasta eg ned ein islandsk krim på Kindlen: "The Flatey Enigma" av Viktor Arnar Ingolfsson, som har levert fleire solide krimbøker av beste islandske merke.

At eg valde nett denne boka var ikkje heilt tilfeldig. Flateyjarbok er ei av dei islandske sagabøkene eg har brukt ein del tid på, ikkje minst pga. ei av bøkene i samlinga - "Grønlendingesaga", som gjev mange verdfulle opplysningar om norrøn utforsking av Nord-Amerika i tidleg mellomalder.

"The Flatey Enigma" handlar vel så mykje om Flateyjarbok som krimgåta boka fortel om: ein dansk professor, ekspert på Flateyjarbok, vert funnen død på ei avsidesliggjande, ubefolka øy på vestsida av Island. Dermed vert det sett i gong ein prosess som rullar opp ei rekkje hendingar som dei involverte helst såg både gøymd og gløymd. Samstundes vert etterforskarane - og lesaren - presentert for den såkalla "Flatey-gåta", basert på gåtefulle spørsmål henta frå Flateyjarbok. Og det er nett dette som løftar denne krimromanen og gjer den annleis enn så mange andre krimbøker: kvart kapittel vert avslutta med ei gåte og ei forteljing henta frå Flateyjarbok. Og når boka er ferdiglesen veit lesaren ikkje berre kvifor og korleis den danske professoren døydde, men har også fått med seg mykje kunnskap om Flateyjarbok undervegs, eit gedigent og særs mangfaldig historieverk frå mellomalderen, med både norske kongesagaer, kvad og eventyr og islandske ættesagaer - handskrive i berre eitt einaste eksemplar. Etter fleire hundreår i København kan du i dag sjå boka utstilt i Reykjavik.

Eg er ingen stor forbrukar av krimbøker, så eg vil kanskje (kanskje urettferdig) plassera denne boka sånn litt over halvveges på treet, men opplegget med Flateyjarbok og innblikket som lesaren får i eit islandsk lokalsamfunn anno 1960 - ja, det blir glatt terningkast 5.