Bokelskere.no

Fint at du held orden på Ibsen og Hamsun, så skal eg prøve Dickens - og innspurten med Don Quijote.

Lykke til.

Prøver å lese mest mulig annen litteratur også, blant annet for å sette de forfatterne og verkene jeg er mest interessert i (utenom Ibsen og Hamsun, bl.a. Mykle, Duun, Shakespeare, Dickens, Dostojevskij o.m.fl.) inn i et litt større perspektiv.

Så er eg, etter at dei fleste andre er ferdige, i gang med Martin Chuzzlewit. Vanleg dickensk opning, vil eg seie, med brei bakgrunn og fleire sidetrådar før vi begynner å nærme oss hovudmotivet.

Utgåva mi har mange kommentarar. Eg ser at det alt i andre avsnittet i kap. 1 er ein referanse til 1. Mosebok, der det står om «a murderer and a vagabond» - ingen andre enn Kain og Abel er det tale om når Dickens skriv «It is remarkable that there was, in the oldest family of which we have any record, a murderer and a vagabond». Kommentaren seier at dette er ein referanse til Kain, som drap broren Abel. Ja, det er det. Så kjem det, i kommentaren: «After his condemnation Abel says: ‘I shall be a fugitive and a vagabond in the earth’» (Genesis 4.14; Authorized Version). Men det er, I alle høve etter den nye, norske utgåva, Kain som seier dette (for Abel er sterkt forhindra) i 1 Mos 4,14-13:

Då sa Kain til Herren: ‘Skulda mi er for tung å bera. Sjå, i dag driv du meg bort frå landet. Eg må gøyma meg for deg. Fredlaus og flyktning blir eg på jorda, og den som finn meg, kan slå meg i hel.’

Interessant. Interessant er det òg at John Steinbeck henta tittel frå eit vers litt lengre nede, der vi les at Kain busette seg austafor Eden (1 Mos 4,16) …

Å, her går det mykje i pengar! På same måten som kommentatoren, Patricia Ingham, siterer Pecksniff, i kap. 2, Bibelen feil. Der Paulus i 1 Tim 6,10 skriv aktuelle ord til Timoteus og seier

For kjærleik til pengar er rota til alt vondt. Drivne av den har mange fare vill og er komne bort frå trua; dei har valda seg sjølve mykje liding,

kuttar Pecksniff ut sjølve poenget:

’Money, John,’ said Mr Pecksniff, ‘is the root of all evil. […]’

Interessant, dette òg. Og gamle Martin Chuzzlewit viser, i kap. 3, til sjølvaste kong Midas: «You have heard of him whose misery […] was, that he turned every thing he touched, to gold.»

Lovande opptakt som kommentar til dagens økonomiske situasjon i mange land. Det gjekk jo ikkje så bra med Midas.

Jeg skjønner at Dickens kan leses på flere nivåer - og at vi som leser han for første gang, har mye igjen å hente.
Takk for din informasjon, Kjell. Gleder meg til å gå videre i denne samlesingen.

Her gikk selve lesingen som planlagt, både en Agatha Christie på lydbok og resten av Charles Dickens' "Dombey & Son" ble fortært. Jeg kom også et godt stykke ut i Jan Guillous "Brobyggerne". Jeg hadde imidlertid sett for meg at lesingen skulle foregå sittende ved en lun levegg, alternativt i godstolen med pledd og ikke i sykehussengen...Lurer på hva jeg skulle gjort på sykehus uten bøker. TV'en på rommet var bare skurr og iPaden virket ikke. Hurra for bøkene!

I først klasse og den gang var førsteklassinger syv år. Litt treg start , men jeg ble fort et "altetende" lesefantom. Alt fra Donald og Hardy-guttene til Charles Dickens og de franske 1800- talls dikterne. "Voksenbøker" var spennende saker. Jeg leste i perioder så mye at mine foreldre faktisk ble bekymret! I dag er nok slike barn sjelden vare. Elektroniske dippedutter av alle slag overtar mer og mer i barneværelsene. Ikke vet jeg om det er så gæern´t, men datateknologien har i hvert fall forandret barns liv også.

Eg har tenkt litt på referansen til sirenane i kap. 4. Det er Pecksniff som seier "Wait! Sirens! Dear me! sirens, of course." Kommentatoren forklarer kva ein sirene var, men ho bruker Skylla og Karybdis som eksempel, og dei var da berre vanlege sjøuhyre, om ein kan seie det slik?

I kap. 6 held Dickens fram med referansar til antikken; han seier "It was morning; and the beautiful Aurora, of whom so much hath been written, said, and sung, did, with her rosy fingers, nip and tweak Miss Pecksniff's nose." Kommentaren skriv at Aurora var daggrygudinne og at Dickens speler på gresk kjærleikslyrikk, men nemner ikkje at dette er ei vanleg opning hos Homer, som Dickens alt har vore innom med sirenane, når ei ny morgon skal skildrast. Men Aurora er romersk, mens den greske gudinna heiter Eos. Hos romaren Vergil møter vi Aurora nettopp på denne måten, for han vil jo etterlikne Homer, som altså skreiv om Eos.

Siste kapittel er II.74. Helten vår blir sjuk, set opp testamente og døyr. Cervantes opnar med nokre altfor sanne ord: «Como las cosas humanas no sean eternas, yendo siempre en declinación de sus principios hasta llegar a su último fin, especialmente las vidas de los hombres, […]» (W: «Siden de jordiske ting aldri er evige, og alltid svekkes fra sin første begynnelse og inntil sin ende, særlig menneskenes liv, […]»). Ja, slik er det.

Den Sannazaro som blir nemnd fyrst i kapitlet, er – eller var – Jacopo Sannazaro (1456–1530), ein napolitansk forfattar som m.a. skreiv La Arcadia (1480–1485), ein gjætarfabel på vers og i prosa som vart modell for gjætarromanane på 1500-talet. Eg har lese ein slik roman på fransk, og takkar LAM for kommentaren.

Carrasco prøver å muntre dQ ved å snakke om gjætarlivet, men til inga nytte. Pussig nok las eg nyss om «the Pastoral life» i Martin Chuzzlewit av Charles Dickens! Viktigare er vel at dQ kjem til sjølverkjenning og innser at han har fare med tull. Ikkje er han don Quijote av la Mancha lenger, men den gamle Alonso Quijano. Dette gjekk usannsynleg fort, i grunnen, seks timars svevn, og så la han Amadís de Gaula for hat. Men tru ikkje at dette er tilfeldig! LAM skriv dette: «La calentura y este largo dormir nos dan el diagnóstico del trance que conduce a la normalidad mental y a la muerte, según teorías del doctor Huarte de San Juan, […]» - og så viser han til kjelder eg ikkje heilt klarer å identifisere. Men det han seier, betyr «Feberen og denne lange svevnen gir oss diagnosen transe, som fører til mental normaltilstand og død, etter teoriane til dr. Huarte de San Juan».

Han har vorte klok av skade, seier han hos W; originalen har «escarmentando en cabeza propia», og PV, den danske ordboksdama, seier faktisk at escarmentar kan bety å bli klok av skade. Og her skjer dette t.o.m. «en cabeza propia», i eige hovud, for å vere sikker. Så har han gått frå å vere galen til å bli klok, «de loco a cuerdo». Det var ei vanleg oppfatning, får vi vete av LAM, at dei som var galne, brukte å få at dømmekrafta før dei døydde, og det er altså derfor at dei som er hos dQ, skjønner at det går mot slutten.

dQ ber SP om tilgiving: «Perdóname, amigo, […].». Han var galen, og har fått att vettet: «Yo fui loco, y ya soy cuerdo.» Så set han opp testamentet; at niesa heiter Antonia Quijana, seier LAM, viser at ho var dotter av ein bror av riddaren.

Til slutt oppgav han si ånd, som det heiter («dio su espíritu»); eg meiner å seie, skriv Cervantes, at han døydde: «quiero decir que se murió». LAM fortel oss at Borges skriv at Jorge Luis Borges seier at heile boka har vorte skriven for denne scenen …

Samson Carrasco skreiv eit dikt, står det; slutten byggjer på ein romance frå Granada, «Estando el rey don Fernando», som fortel om da don Alonso de Aguirar. Og Cervantes gir Cide Hamete siste ordet.

Før eg takkar for følgjet, særleg til han som har kommentert den spanske utgåva mi, Luis Andrés Murillo (som eg har kalla LAM), vil eg gjerne vise til eit sitat eg har lagt inn frå det som Karl Ove Knausgård skriv om don Quijote i Min kamp 6. Så er eg ferdig med Don Quijote. Ferdig med Don Quijote? Å, nei …

Har nå startet lesingen av "Dombey og sønn", og det ser ut som det er i god gammel Dickens-stil.
Målet er å holde tidsfristen, ferdig til 30 mai, og det tror jeg skal gå greit.
Vibeke har lest de, noen andre som er i gang eller er ferdig med bøkene?