Bokelskere.no

Femordsomtale: Inspirerende oppvekstskildring, men manglar kontekst

Omstendeleg omtale:
Tittelen kan overetjast til norsk som «Historien om Lula, Brasil sin son». Boka er ei kortfatta skildring av livet til Brasil sin førre president, Luiz Inácio da Silva, bedre kjend som Lula.
Lula blei fødd inn i ei fattig familie i det karrige innlandet i Nordaust-Brasil. Før han blei fødd reiste faren sørover til Santos saman med den purunge elskerinna si for å finne arbeid og tene pengar for familien sin (og etter kvart familiene sine). Lula, mora og søskenflokken flytta etter nokre år seinare, og opplever at faren favoriserer den nye familien han har saman med elskerinna.

Mora til Lula, Lindu, blir via stor plass i historia. Analfabet, og ei hardt-arbeidande dame med eit stort hjarte. Ho bryt opp frå den etter kvart valdelege ektemannen i Santos, og flytter med den stadig voksande ungeflokken til storbyen São Paulo. Når elskerinna til ektemannen ei tid seinare også finn å måtte flykte, er det Lindu som tek seg av henne og ungane.

Lula og søskena hans er skuleflinke. Likevel er muligheitene for innflyttarar frå Nordaust å klatre på den sosiale rangsstigen begrensa. Lula jobbar som skopussar frå 7-8-årsalderen, og får som 15-åring innpass på ein yrkesskule for mekanikarar. Læretida og etterkvart yrkeskarriera er som metallarbeidar i bilindustrien, og han blir involvert i fagforeningsarbeid. Med ei sterk personligheit, evne til å knyte kontakter og engasjement for arbeidarane sine kår blir han etter kvart fagforeningsleiar og ein sentral aktør i storstreikar og protestar mot militærregimet på 1970-talet. Etter å ha vært fengsla for engasjementet sitt stiftar han «Partido dos trabalhadores» (Arbeiderpartiet) i 1980, og etter å ha stilt som presidentkandidat i fleire val blei han til slutt valt som president i 2002.

Alt i alt er det ei inspirerande historie. Det er alltid fengande å lese om personar som kjem frå trange kår og kjem seg opp og fram i livet. Men forfattaren gjer alt for lite ut av historia. Den er avgrensa til ei oppramsing av fakta, tidvis pakka inn i sentimentale vendingar, men utan å setje dei inn i ein større samanheng. Eg saknar utdjupingar av samfunnstilhøva i dei ulike tidsepokene, sosiale og poltiske strøymingar, og framfor alt ei kritisk vurdering av Lula sitt virke. Ein må nok leite i andre tekster etter dette, for denne boka er først og fremst ein hyllest til ein arbederklassehelt og mora hans, som kjempar mot fattigdom og urettferd. Og for all del, hyllesten er fortent.

Boka gav også opphav til ein film med det same namnet, utgitt i 2010, og som blei kritisert for å glorifisere Lula i valåret for etterfølgaren hans.