Bokelskere.no

Har ventet i mange år på en fortsettelse av Clive Barkers serie om The Abarat. Nå er ventetida endelig over! :)

Likte denne traileren godt og gleder meg til å begynne lesinga.

http://www.youtube.com/watch?v=_YEucK3XTtk

Takk for opplysningene. Da har jeg enda mer å se frem i mot. Liker veldig godt å følge en detektiv over flere bøker, så dette lover bra for mørke høstkvelder.

Høres midt i blinken ut. Skal anskaffes :)

Ja, for meg var dette logisk ut frå Ws løysing, og eg kunne vel ha nemnt det, men eg ville helst gå ut frå originalen, dvs. den utgåva eg har, da. Men da satsar vi på at du har tenkt rett!

Eg bruker ikkje å ta ordet i diskusjonar som handlar om språk på ein nettstad om litteratur, særleg når eg ser ko godt Karamella ordnar opp, men her vil eg veldig gjerne seie at infinitiven heiter burde eller byrje i nynorsk og burde i bokmål. Ein kan altså ikkje seie at burde er preteritum av bør, for bør er presens. Forma burde er preteritum av burde. Elles er kommentaren din interessant.

Artig med den videobiten, som eg skal vite å bruke. Mest til inspirasjon, men òg for å sørgje over at favorittførelsaren Francis Bull neppe ville ha nådd til finalen i denne tevlinga her ...

Så få vi er, da. Vi har tapt mot Johan Borgen, som opplevde folketomme gater da hans las frå Barndommens rike i radioen, og vi har tapt mot det same mediet sin versjon av Rolf og Alexandra Beckers Dickie Dick Dickens, som utløyste streikebryteri i NRK for at folk skulle få høyre om Chicagos farlegaste mann. Men mange av dei som har skrive om Don Quijote (La Manchas farlegaste mann?) har i alle fall trekt fram at forfattaren gir eit realistisk bilete av det spanske samfunnet i overgangen frå mellomalder til ny tid, og eg synest at desse kapitla om bryllaupet til Camacho sikkert lyt ha vore med i vurderinga da slike konklusjonar vart trekte: Her er det detaljerte skildringar av det frodige folkelivet, her er fleire samfunnsklasser og –sjikt. Og her er liv.

Så skal vi sjå, ei veke på etterskot, kva som ikkje er nemnt i tidlegare innlegg: Den andre av studentane «no traía otra cosa que dos espadas negras de esgrima, nuevas, y con dos zapatillas» (G&K: «to floretter med knapperne på»; W: «to fektesverd av jern, begge nye med dupp på spissen»). Var det ikkje vi som såg på uttrykk som blanke våpen og trekkje blankt sist vi møtte liknande skildringar? Og annelingua som vanleg dukka ned i kjeldene? LAM siterer ein som seier at espadas blancas er dei aceradas – acerado: «1 stål-, stålagtig, 2 spids, (fig.) bidende, skarp» – våpna som vi forsvarar og oss og går til åtak med, til forsvar frå «las de esgrima», og verbet esgrimir betyr «fekte», som er av reint jern, utan glans, utan skarp kant og med knapp på spissen. Espadas negras, derimot, er «svarte sverd/kårdar» som vart brukte til fekting. Desse zapaitillas var forros («beklædning, betræk, omslag») eller botones («knap», «dup») av lær som dekte spissen av sverdet/kården så dei ikkje skulle stikke nokon. Ordboka som eg har gått over til å bruke meir konsekvent enn før, er Pia Vaters Spansk-Dansk Ordbog, heretter forkorta V. Kanskje er vi nå litt nærmare eksakt kunnskap om våpen frå denne tida.

Vidare seier G&K at studentane skjønte at don Quijote hadde «en skrue løs», som kanskje er å vere litt for direkte, for originalen snakkar om «la flaqueza del celebro de don Quijote», altså ein mangel ved – ja, sei dét; celebro står ikkje i nokon av ordbøkene mine. Tenkjer ikkje eingong Pia på våre behov? Men eg trur likevel at W nok er mest på linje med Cervantes her: «… hvor dårlig det sto til med don Quijotes hjernekapasitet».

Og ordspel er vanskelege å omsetje, særleg når Sancho Panza forvekslar ord og uttrykk som liknar på einannan. I originalen forvekslar han friscal og fiscal. Adjektivet fiscal har jo med skatt og andre kjedelege, men akk! så nødvendige, ting å gjere, mens den vanlege tydinga av substantivet fiscal er statsadvokat, dvs. eit offentleg aktorat. Dette passar med at væpnaren føler seg kritisert av riddaren sin. Men friscal står ikkje i ordbøkene, så anten er ordet for grovt, eller så finst det ikkje. G&K lèt Sancho Panza seie urinisere i staden for ironisere, og det er jo flott, så kva blir att til W nesten eit hundreår etterpå? Jo, krytisk og kritisk. Ikkje særleg mykje å slå opp latterdøra av? Dette er forresten fyrste gongen at eg bruker W litt systematisk. Han skriv godt, det må eg seie, sjølv om eg altså er «krytisk» innimellom.

LAM har ingen fleire kommentarar som eg synest det er nødvendig å opplyse medlesarane om. Men eg vil gjerne, for eiga rekning, trekkje fram opninga på II.20: «Apenas la blanca aurora había dado lugar a que el luciente Febo con el ardor de sus calientes rayos las liquidas perlas de sus cabellos de oro enjugase, cuando …» Dette er Homer! Eg meiner: Her bruker Cervantes den same opninga som renessanse- og barokklesarane kjente frå Iliaden og Odysseen når Homer skal skildre kva som hendte når ein ny dag grydde! Artig parallell!

Da vil eg til slutt – eg lyt prøve å komme i rute – framheve den gode observasjonen av samfunnsforholda i II.20: «Dos linajes solos hay en el mundo»: det finst berre to slags menneske (W seier slekter, som er mest korrekt, meint stilsitisk held eg med G&K når dei har mennesker) her i verda – «el tener y el no tener». Så kort kan det seiast: Dei som har og dei som ikkje har. Dette er noko vi skal møte ofte i spansk kultur framover: konflikten mellom «las dos Españas», ein konflikt som kulminerte under borgarkrigen. Dvs. den av dei som vara frå 1936 til 1939.

Så til neste bolk! Men om du kan peike på kvar W skriv om pelotaspelar, så skal eg ta oppdraget. Eg tenkte ikkje over det da eg las. Så godt at vi er fleire!

Takk. Eg møtte forfattaren av m.a. Drømmen om Roma og Roma - fine bøker å ha med nedover (ja, bagasjen blir tung på den måten ...).

Simen Ekerns Roma. Nye fascister, røde terrorister og drømmen om det søte liv er ei god bok, stort sett. Forfattaren skriv relativt fritt og sjølvstendig; starten er livleg og lovar godt: Brått står lesaren overfor ei skildring av romerske innmatsspesialitetar. Så følgjer den romerske etterkrigshistoria med mord og lysskye handlingar i nærlys, spennande som ein kriminalroman, i alle fall ein god ein, og dei er det få av.

Språkleg er det likevel litt å utsetje på boka: Forfattaren bruker verbet knuse intransitivt og transitivt nesten på same side (s. 27), men det er nå ennå berre transitivt, da – heldigvis, seier min generasjon av filologar med hovudfag i nordisk språk og litteratur. Her tåler vi inga språkhistorisk utvikling. Av og til følgjer han kommareglar som høyrer engelsk og romanske språk til, noko som eg trur kan ha samanheng med at han ofte bruker andrehandskjelder som han omset. Jo, det er mange eksempel på dette (dessutan: i norsk arbeidarrørsle seier vi heller proletarisk enn proletær).

Men Ekern – han skal vere journalist i ei avis som eg ikkje les lenger – tek sin monn igjen når det gjeld munnlege fyrstehandskjelder: Han har intervjua eit svært så representativt utval av folk som i sum utgjer Roma dei siste tiåra, m.a. Giulio Andreotti. Slett ikkje verst! Andre samtalepartnarar representerer både «raude» brigadar og nyfascistar – og ein kommmunistisk frisør som blir overtydd om at den førre paven utretta mirakel. Og mange fleire. Dette – alle intervjua, altså, ikkje berre mirakelet – er utvilsamt styrken ved boka. Men: «Santo Subito!», som folk ropte da dei kravde at Johannes Paul II – eg har stått tett ved han ein gong han vart boren opp midtskipet i Peterskyrkja – skulle erklærast som helgen straks etter at han var daud – tyder ikkje, nei på ingen måte, «helgen med en gang», som Ekern skriv, men «helgen med én gang», og det er to forskjellige ting. Heller ikkje kan ein bruke fleirtalspronomenet de om Vatikanet, som jo er eintall.

Tilfellet ville forresten at eg nettopp hadde lagt frå meg Pier Paolo Pasolinis Poesie, som eg hadde kjøpt og dukka ned i på jernbanestasjonen i Napoli, og der eg hadde vorte gripen av dei strofane som begynner med «Povere come un gatto al Colloseo», tok fram Ekerns bok – og fann att nettopp desse linjene i Ekerns eiga gjendikting (s. 59). Ikkje så rart, kanskje, for Ekern gjer heilt rett i å trekkje fram Pasolini som eit typisk uttrykk for sider ved Roma i etterkrigstida. Og eg liker godt at forfattaren deler mi eiga oppfatning av bakgrunnen for mordet på Aldo Moro: Moro, den kloke kristelegdemokratiske leiaren, hadde skjønt ar det ikkje var nokon veg utanom eit historisk kompromiss med Partito Comunista Italiano for å få landet ut av krisa. Og derfor måtte han ryddast av vegen. For eit land!

Interessant er at Ekern, utan drøfting, bruker omgrepet borgerkrig om situasjonen under andre verdskrigen (s. 214), mens Göran Hägg, derimot, i Mussolini – en studie i makt – trekkjer fram at borgarkrig er ei ny nemning i Roma: «For en utenforstående er det nesten like merkelig som at man skulle ha begynt å sette merkelappen borgerkrig på den norske motstandskampen mot tyskerne og Quisling» (s. 363). Eg merker meg desutan at Ekern trekkjer fram dei italienske nyfascistane si interesse for Irland – og irsk nasjonalisme og irsk kyrkjehistorie (s. 221). Det same har eg lagt merke til hos folk som deler synspunkt til denne rørsla.

Alt i alt er dette svært nyttig og innsiktsfull lesing for alle som er intereserte i Italia, og særleg Roma. Eg sit likevel att med ei innvending: Alt er fint lagt opp, framstillinga er logisk, det er ikkje dét, men det manglar ein syntese, ei overordna tolking; det manglar ord på det som er etterkrigsbyen Roma. Jo, eg ser dei gode tilløpa på slutten, men dei er ikkje nok, tenkjer eg - litt for overflatisk blir det, faktisk - der eg avsluttar boka over eit glas vin på Piazza della Rotonda. Ved nabobordet sit ein av forfattarane til ei anna bok om den evige byen, Tre muntre herrer i Roma. Han drikk raudt; eg har kvitt i glaset. Vi har ein felles kjenning, og vi har møttest før, så vi kan prate. «Du tolkar denne byen på ein heilt annan måte,» seier eg – «grundigare, djupare». Han gløttar opp. «Takk,» seier han og bukkar. Jo, eg kan stå for den vurderinga der.

Og takk til dei tre muntre herrane - eg tala ved ein av dei på Piazza della Rotonda sist onsdag - for å ha opplyst meg om restauranten Le cave di Sant’Ignazio, på Piazza di Sant'Ignazio, sjølvsagt, som namnet seier - ein oase ved kyrkja som er vigd til Ignancio de Loyola: stille, fredeleg, med koselege servitørar og god mat. Dette vart stamrestauranten! Buon appetito!

Eg betalte full (bokklubb)pris for boka, og eg er likevel fornøgd. Denne boka har vore flylektyre til og frå Italia på to turar i år. Her såg eg, som sitert tidlegare, at den italienske diktatoren hadde sterke litterære interesser; han var vel ein intelligent kar på mange måtar – lese Ibsen gjorde han òg, og han kalla ei av døtrene Edda, etter Hedda Gabler, og ei anna Edvige, kanskje etter Hedvig? Ja, slikt tek Hägg med og gir koloritt til denne spesielle statsleiaren, som opererte saman med Adolf Hitler, men som likevel var forskjellig frå han (noko ikkje minst illustrasjonane i biografien viser).

Hägg har mykje å lære bort av italiensk historie rundt førre hundreårssiftet, eit område som er meir innvikla og brokete enn familieforholda til Oliver Twist hos Charles Dickens. Han går hardt ut, og det kan sjå ut til å vere med god grunn, mot andre historikarar, som han meiner overser både det eine og det andre av viktige sider ved italiensk historie og Mussolinis liv. Særleg interessant blir det når han viser kor oppglødd Winston Churchill var over framgangen til diktatoren (ikkje så rart, kanskje, når vi tenkjer på kven dei meinte var hovudfienden).

Det er rart å lese om at Mussolini den 25. oktober 1936 «talte til et jublende folkehav i Imola», nettopp den eine av dei to byane eg hadde med boka til i år. Og det er nyttig å sjå kor aktuell Hägg er når han kritiserer britisk og amerikansk framferd mot den italienske befolkninga (sjå sitatet nedanfor) ...

Eg har vore i Roma. Kvar ettermiddag, bortsett frå den dagen vi var i Napoli, sat eg på Tempio Bar ved Pantheon og las i Egil Kraggeruds Med dikterne i Augustus’ Roma. Ja, og så drakk eg litt vin til. Snakk om luksus! Dette er ei bok der forfattaren viser korleis ei rekkje av diktarane som var aktive under keisar Augustus behandlar byen over alle byar, caput mundi: Roma. Perioden er frå 44 f.Kr. til 14 e.Kr., og i 21 – unnskyld: XXI – kapittel møter vi Vergil, Horats og Ovid, men òg Catull, Livius, Lucrets, Sveton og Properts, og enda nokre til. Mest Vergil, sjølvsagt, men kapitteltitlar som «Horats på Sacra via» (eg hadde Horats’ satire I.9 som pensum til førebuande prøve i latin i 1973; eg passa på å ta denne eksamenen før han vart avskaffa), «Ara Pacis: ‘Italia' og Vergils Georgica» (alltid når eg er i Roma, bur vi nokre få hundre meter frå Ara pacis) og «Med Ovid på Forum Romanum» viser spennvidda i utvalet.

Kraggerud er grundig, og han hjelper lesaren til å oppleve antikkens Roma i eit litterært og religionsvitskapleg perspektiv. Dessverre er stilen hans ofte abrupt, men elles gir boka mange store opplevingar og horisontutvidingar. Når eg sit der på Piazza Rotonda og les Kraggeruds framstilling av Roma-motiv hos dei romerske diktarane, blir skiljet mellom fortid og nåtid oppheva, og eg blir del av det stoffet som eg les om ...

Eg står forresten oppført i «Tabula Gratulatoria» i boka (gratulatoria skal vere med liten g), for eg ville vere med på å gratulere forfattaren med syttiårsdagen, heldig som eg er som for nokre år sidan reise i det nordaustlege Hellas med den reale, hyggelege og kunnskapsrike Kraggerud i reisefølgjet. Seinare fekk eg ei handskriven helsing i boka. No kunne eg endeleg ta henne fram.

Sol over piazzaen, utsikt til Pantheon, vin i glaset og romersk litteratur på bordet: Lykke!