Bokelskere.no

390 sider

Fascinerende og levende bok om en av Islands første stormenn. Mye av historien bygger på hypoteser, som blir forklart på direkten. Dette medfører etter min mening at boken også gir et godt innblikk i hvordan historikere og arkeologer tenker. Dette er i seg selv interessant!

Denne boken ga meg et bedre innblikk i vikingtiden enn jeg noen gang har lært på skolen. Forfatteren har gjort en utrolig arbeid med å lete etter kilder. Spennende fra start til mål.

Bergsveinn Birgirsson er skjønlitterær forfattar. Og norrøn filolog.

I Den svarte vikingen har han blanda desse to rollene, og kome ut med ei sakprosabok overstrødd skjønlitterære grep. Han legg fram fakta samstundes som det han ikkje veit eller kan vete, blir dikta vidare på.

Boka fortel om livet til ein av Landnåmsmennene på Island - dvs ein av dei fyrste som slo seg ned. Dei fleste av desse har ein eller fleire sagaer om seg - men ikkje denne. Kvifor er det ingen som riktig veit, og forfattaren prøvar å forklare dette, saman med mykje anna. Geirmund Heljarskinn er ein viking som er nemnd i ei rekkje andre kjelder, men manglar sine eigne. Forfattaren blandar difor inn fiskjon i det puslespelet han har lege for å skape eit heilt bilete.

Dette gir teksten liv og som lesar får ein fleire "knaggar" å henge fakta på. Samstundes er han klar på overgangane mellom fiksjon og fakta, so vi er klar over kva han har belegg for og ikkje.

Bakerst i boka har han ei lang rekke referansar, og i teksten sneiar han innom faglege diskusjonar - men dette skulle eg ynskje han gjekk djupare inn i. Dette ville nok teke litt vekk frå lesarvenlegheita, men give dei ekstra interesserte fleire vinklar å sjå ting frå.

Etter å ha lese boka kjennast de tut som eg berre har fått eit lite innblikk i alt forfattaren veit - eit slags "best of". Og "best of" er absolutt bra, men eg skulle gjerne visst resten.

"Den svarte vikingen" er eit forsøk på å rekonstruera livet til den islandske landåmsmannen Geirmund Heljarskinn (dvs. Geirmund den mørkhuda). Geirmund vart fødd som kongsson, truleg på Avaldsnes i Rogaland, med ei mor som kom frå Sibir, og hadde såleis sterke asiatiske trekk. Han skulle koma til å bli den mektigaste landåmsmannen på Island, med fleire hundre slavar under seg - menn og kvinner som var tekne til fange i Irland og Skottland. Geirmund var ein rik mann - og brutal. Men det finst ingen saga om han, og det verkar som ettertida har prøvd å gløyma han. Forfattaren Bergsveinn Birgisson vil gjerne vita kvifor.

Bokas forfattar og forteljarstemme Bergsveinn Birgisson skriv som ein gud. Det er lenge sidan eg har lese ei bok frå norrøn tid som kan måla seg med denne, då må eg nok tilbake til Helge Ingstad og t.d. "Landet under leidarstjernen", for dette er ei bok som ikkje berre handlar om historie, men som fortel ei historie - mange historiar. Det er også eit smart litterært triks at lesaren følgjer Bergsveinn Birgisson på hans ferder som forskar, som i ein roman. Sjølv for oss som meiner at me har ei viss fartstid når det gjeld norrøn kultur er det mykje nytt å henta frå denne boka. Nytt - og kontroversielt.

Bergsveinn Birgisson er doktor i norrøn filologi, busett i Bergen. "Den svarte vikingen" vart nominert til Brageprisen for beste sakprosa 2013. Birgisson imponerte stort med den dampande erotiske romanen "Svar på brev frå Helga" for eit par år sidan - dette er ein mann som kan kunsten å få lesaren til å hengja med.- dette er ein mann som kan kunsten å få lesaren til å hengja med.

Et helt ukjent tema for meg viser seg å være et kjempeinteressant vindu inn mot fortida. Forfatteren bruker fakta, erindringer og fiksjon til støtte for en spennende teori. Han klarer å gjøre historiske karakterer levende, og gjør deres veldig fremmede tenkemåter plausible. God oppbygging gir boka driv. Vet ikke om den holder vann faglig, men historien er god!

Bergsveinn skriver på en engasjerende og underholdende måte om et tema som det finnes begrenset med kilder på, nemlig utvandringen til Island på 800-tallet. Resultatet er denne spennende historieboken om vikingen og nordmannen Geirmund Heljarskinn som ble stamfaren til en hel nasjon på en liten øy ute i havgapet. Jeg leste den ferdig på 2 dager og anbefaler den på det varmeste :)